Heeft Zuid-Afrika wapens aan Rusland geleverd? Ambassadeur VS beweert van wel

Op 11 mei 2023 beschuldigde de Amerikaanse ambassadeur in Zuid-Afrika, Reuben Brigety, zijn gastland publiekelijk van het leveren van wapens aan Rusland. Dit alles gebeurde tijdens een persconferentie met lokale journalisten.

Brigety zei dat de VS specifiek melding hadden gemaakt van het aanmeren van een vrachtschip op een Zuid-Afrikaanse marinebasis in Simon's Town, waar volgens hen wapens en munitie werden geladen.

"We zijn ervan overtuigd dat er wapens op dat schip zijn geladen", legt Brigety uit in een video van Newzroom Afrika, geciteerd door David Mckenzie van CNN.

Foto: Reuben Brigety / Wiki Commons

"Ik zou mijn leven verwedden op de juistheid van die bewering," vervolgde Brigety. "Bewapening van de Russen is een buitengewoon ernstige kwestie en we beschouwen deze zaak dan ook niet als opgelost."

Volgens BBC News heeft Zuid-Afrika officieel verkondigd dat het land een neutrale positie inneemt in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne sinds Vladimir Poetin zijn leger in februari 2022 opdracht gaf het buurland binnen te vallen.

Als blijkt dat Brigety's beschuldiging waar is, kan dit verstrekkende politieke gevolgen hebben voor Zuid-Afrika. De BBC merkte eveneens op dat het Afrikaanse land tijdens het conflict de nauwe banden met Rusland heeft behouden.

Helaas waren de details over de beschuldiging nogal mager en werd er behalve de naam van het schip maar weinig informatie vrijgegeven. Het enige dat we weten is dat er een schip met de naam 'Lady R' van 6 tot 8 december aangemeerd lag op de marinebasis van Zuid-Afrika in Simon's Town.

Het persbureau Associated Press meldde later dat de Lady R in 2019 was gekocht door het Russische bedrijf Transmorflot LLC. Dit bedrijf kreeg in mei 2022 sancties opgelegd door de Verenigde Staten omdat het de Russische oorlogsinspanningen geholpen zou hebben, aldus de nieuwsorganisatie.

Volgens Associated Press werd in een onafhankelijke analyse bevestigd dat de Lady R in Simon's Town was aangemeerd in de periode die ambassadeur Brigety ook aanhaalde. De nieuwsorganisatie gaf aanvullende details over het verdachte gedrag van het schip.

Op 5 december 2022 ging het transpondersignaal voor de Lady R verloren. Het kwam pas op 9 december weer tevoorschijn, een dag na het verlaten van de marinebasis in Zuid-Afrika.

"Schepen zijn volgens de internationale wetgeving verplicht om hun transponders aan te houden terwijl ze op zee zijn", aldus Associated Press in hun uitleg van de situatie op 11 mei. "Mensen die smokkelen zetten ze vaak uit om hun bewegingen te verbergen", voegde het nieuwsbureau eraan toe.

De Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa reageerde snel op Brigety's beschuldigingen. Hij bevestigde dat het incident werd onderzocht. Sterker nog, hij zei dat een onderzoek in samenwerking met de Amerikaanse inlichtingendienst al was begonnen voordat de Amerikaanse ambassadeur deze opmerkingen maakte.

"We hebben geen wapens aan Rusland geleverd... dit is niet door ons goedgekeurd", zo meldde minister van Communicatie Mondli Gungubele aan 702 Radio, geciteerd door Reuters.

Een dag na zijn opmerkingen, op 12 mei, werd ambassadeur Brigety ontboden door de Zuid-Afrikaanse minister van Buitenlandse Zaken Naledi Pandor. Na hun bespreking verontschuldigde de Amerikaanse ambassadeur zich voor de verklaring die hij eerder had afgelegd.

"Ik was dankbaar voor de gelegenheid om vanavond met minister van Buitenlandse Zaken Pandor te spreken en eventuele verkeerde indrukken van mijn openbare opmerkingen te corrigeren", zo viel te lezen in een Twitter-bericht van Brigety.

Foto: @USAmbRSA / Twitter

Op 14 mei was de situatie echter nog steeds niet helemaal duidelijk. Hoe dan ook lijkt het erop dat de Zuid-Afrikaanse regering vastbesloten is om uit te zoeken wat er in december 2022 op de Lady R is geladen.