Kletsen bij de kassa: Waarom het van levensbelang is om eenzaamheid tegen te gaan

Het is inmiddels een veelbesproken fenomeen geworden: de zogenaamde 'kletskassa' van supermarktketen Jumbo in Nederland. Het is een plek waar je bij het afrekenen niet snel en zwijgend door hoeft te lopen maar waar er tijd is voor een praatje.

Foto: Jumbo

De kletskassa is overigens niet nieuw. Er bestonden al 'langzamere' kassa's met praatgrage kassières in een aantal Jumbo's sinds 2019. De winkel zegt nu echter dat ze er nog eens 200 in het hele land wil openen.

Foto: Jumbo

Het voorstel van Jumbo is onderdeel van de 'Nationale Coalitie tegen Eenzaamheid' van de Nederlandse overheid.

Afbeelding: Sasha Freemind / Unsplash

We zijn meer met elkaar verbonden dan ooit, maar dat gaat vooral digitaal. Paradoxaal genoeg zitten veel mensen daardoor in het 'offline' leven vaak gevangen in een analoge stilte.

Foto: Jumbo

Voor veel senioren zijn supermarkten plekken om te socializen. Colette Cloosterman-van Eerd, CEO van Jumbo, is daar een voorstander van.

Afbeelding: Victoriano Izquierdo / Unsplash

"We zijn trots dat veel van onze kassières graag plaats willen nemen achter een Kletskassa. Ze dragen het initiatief een warm hart toe en willen mensen helpen om vanuit oprechte interesse echt contact met hen te maken," zei de CEO van de supermarktketen.

Foto: Jumbo

Eenzaamheid is groeiend probleem. Landen als Nederland en het VK houden zich actief bezig met het verminderen van de isolatie. In 2018 benoemde de toenmalige Britse premier Theresa May zelfs een 'minister van Eenzaamheid:' Tracey Crouch (foto).

Tracey Crouch was plaatsvervangend sportsecretaris toen ze de verantwoordelijkheid kreeg om een nationale strategie te lanceren tegen de schadelijke gevolgen van eenzaamheid.

Toen het 'Ministerie van Eenzaamheid' in het Verenigd Koninkrijk werd opgericht, brachten de media een schokkend feit naar buiten: 9 miljoen Britse mannen en vrouwen voelen zich eenzaam, wat neerkomt op 13,7% van de bevolking van het land.

Afbeelding: Nick Fewings / Unsplash

In Nederland is de eenzaamheid sinds de pandemie toegenomen, zo blijkt uit cijfers van het CBS. Voor 2021 voelde 9% van alle Nederlanders boven de 15 jaar zich erg alleen, en daarna steeg dat percentage naar 11.

Uiteraard hangt zo'n cijfer ervan af hoe je eenzaamheid definieert. Het percentage Nederlanders dat zich "enigszins eenzaam" voelde, was namelijk een schokkende 32% volgens het CBS. En in België, waar de Universiteit Gent het Nationaal Geluksonderzoek heeft gedaan, bleek dat 32% van de Belgen "erg eenzaam" was en dat een andere 36% zich "matig eenzaam" voelde. Dat is heel veel.

Eenzaamheid is niet een kwestie van cultuur of inkomen. Het is niet een probleem van verveelde rijke mensen, zoals sommigen misschien denken. In landen die veel van elkaar verschillen, zoals Japan, India of de Verenigde Staten, worden vergelijkbare percentages van eenzaamheid gemeten.

Afbeelding: Timon Studler / Unsplash

Dit is de dramatische titel van een artikel in The New York Times in 2016. Het ging over het specifieke geval van een man die alleen stierf zonder dat hij familie of vrienden had die voor hem zorgden.

Afbeelding: Eddi Aguirre / Unsplash

Het artikel wees op het bestaan van een algemene sociale ziekte: eenzaamheid. En dat was nog vóór de Covid-19-pandemie, die helaas het probleem alleen maar erger maakte.

In het artikel in The New York Times stond dat een derde van alle Amerikanen alleen woont. In Nederland is het percentage eenpersoonshuishoudens momenteel 18%, stelt het CBS, en volgens StatBe woont 28% van de Vlamingen alleen.

Afbeelding: Debby Hudson / Unsplash

Maar eenzaamheid is meer dan het hebben van een zogenaamd eenpersoonshuishouden. Het Britse Bureau voor de Statistiek meldt dat 10% van de mensen tussen 16 en 24 zich "altijd of vaak" eenzaam voelt, ook al wonen de meeste van deze jongeren bij familie of in gedeelde huizen.

Afbeelding: Engin Akyurt / Unsplash

In 2021 werd in Japan een Ministerie van Eenzaamheid opgericht. Het doel van de overheidsinstelling is een plaag te bestrijden die soms op tragische wijze een einde maakt aan het leven van veel mensen.

Scenario; Jezael Melgoza / Unsplash

Volgens The New York Times heeft de regering van Victoria in Australië ook een soortgelijke instelling opgericht.

Foto: Cindy Lever / Pixabay

Tijdens de lockdowns van de pandemie vreesde een groot deel van de bevolking dat ze geïsoleerd zou raken. Technologie kon een deel van deze angst verlichten, maar het is niet helemaal gelukt.

Afbeelding: Edwin Hooper / Unsplash

Volgens een studie van het adviesbureau McKinsey & Company, uitgevoerd in 2020 en gepubliceerd op Euronews, werd het aantal mensen dat zich "overweldigend alleen" voelde tijdens de pandemie drie keer zo hoog.

Afbeelding: Anastasiia Chepinska / Unsplash

Vóór de pandemie meldde de Europese Commissie al dat 7% van de bevolking van Europa leed aan "schadelijke eenzaamheid."

Afbeelding: Lukas Rychvalsky / Unsplash

In tegenstelling tot wat veel mensen denken, zijn de Noord-Europese landen niet de meest vatbare voor eenzaamheid. Het zijn eerder Italië, Frankrijk of Griekenland waar hoge percentages mensen zich eenzaam blijken te voelen.

Afbeelding: Christian Lue / Unsplash

Eenzaamheid veroorzaakt gezondheidsproblemen en verkort de levensduur. Er zijn onderzoeken die het effect van eenzaamheid vergelijken met dat van 15 sigaretten per dag roken.

Afbeelding: Ante Samarzija / Unsplash

Voor mensen die aan ernstige eenzaamheid lijden, is een 'kletskassa' slechts een druppel op een gloeiende plaat. Gezien de gevolgen voor de gezondheid, doen zij er goed aan om naar een dokter te gaan en hun problemen met een specialist te bespreken.

Foto: Kimson Doan / Unsplash