Poetins levensverhaal: de jongen die op ratten joeg

Hoewel ongelijkheid officieel niet bestond in de voormalige Sovjet-Unie (het zogenaamde socialistische paradijs), is de realiteit dat er een kansarme bevolking was. Vladimir Poetin was iemand die opgroeide in zo'n arme omgeving. Hij werd op 7 oktober 1952 geboren in Leningrad (nu Sint-Petersburg).

Foto: De Kremlin.ru, CC BY 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5389243

De moeder van Vladimir Poetin (op de foto te zien) werkte in een fabriek en zijn vader was soldaat in de Sovjetmarine (hij raakte zwaargewond in de strijd in de Tweede Wereldoorlog) en daarna arbeider. Hij had twee broers, maar die kwamen te overlijden (allebei door ziekte, een van hen door difterie tijdens de oorlog). Zijn grootmoeder van moederskant en twee ooms stierven ook in de Tweede Wereldoorlog.

Foto: De Kremlin.ru, CC BY 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=5389243

In een interview met de BBC benadrukte journalist Steven Lee Myers (zeven jaar lang correspondent in Moskou voor The New York Times en auteur van een biografie getiteld 'The New Tsar') dat de Tweede Wereldoorlog en alle bijbehorende tragische gebeurtenissen wellicht plaatsvonden in de kindertijd van Poetin, maar dat hij daar wel de gevolgen van ondervond in zijn familie: "Ik denk dat die ervaringen, die mythologie rond oorlog iets is waarmee Poetin opgroeide en wat fundamenteel is geweest voor zijn karakter".

Poetin groeide op in een arme wijk in Leningrad en zijn grootste hobby was rattenjagen, volgens Poetin zelf, zoals blijkt uit een soort autobiografie getiteld 'First Person: An Astonishingly Frank Self-Portrait by Russia's President Vladimir Putin'.

Het verhaal van de rat die Poetin aanviel is beroemd en wordt vaak verteld. Zoals de Daily Mirror schrijft (uit het autobiografische boek waarnaar hierboven wordt verwezen): "Ik zag ooit een enorme rat en achtervolgde die door de gang totdat hij in een hoek was gedreven. Plotseling draaide hij zich om en sprong op mij. Ik was verrast en bang. Nu zat de rat ineens achter mij aan."

In het Leningrad van Poetins jeugd bestonden er veel "gemeenschappelijke flats" waar verschillende families samenwoonden, en Poetin groeide op in een van die flats. Vera Dmitrievna Gurevich, een voormalige lerares van de huidige Russische president, beschreef deze woningen aan de Daily Mirror: "Er was geen warm water, geen bad. De badkamer was afschuwelijk. En het was zo koud, verschrikkelijk."

Een ander onthullend detail over de familieafkomst van Poetin is het beroep van zijn grootvader van vaderskant: hij was Stalins kok, volgens een biografisch profiel van Roger Cohen in The New York Times.

Poetin groeide dus op in armoede, maar wel te midden van familieverhalen over de grootsheid van het Sovjetrijk en hoe de USSR met enorme offers de oorlog tegen de Duitsers won. Als volwassene is hij altijd vastbesloten geweest om deze imperiale grootsheid terug te winnen voor zijn land.

De waarheid is dat de Sovjet-Unie Poetin de kans gaf om te studeren en die kans heeft hij met beide handen aangegrepen. Hij studeerde Duits op de middelbare school en spreekt de taal dan ook vloeiend. Na school schreef hij zich in voor een rechtenstudie, maar het was niet zijn lot om advocaat te worden. In 1975 sloot hij zich aan bij de gevreesde KGB, de geheime dienst van de Sovjet-Unie.

Foto: De Kremlin.ru, CC BY 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4970161

Een andere bepalende factor in Poetins persoonlijkheid die in zijn kindertijd werd gesmeed, was zijn bereidheid om te vechten, zijn vastberadenheid om nooit de confrontatie uit de weg te gaan als de gelegenheid daarom vroeg. Daarom beoefende hij van jongs af aan vechtsporten. Hij heeft een zwarte band in judo.

Als Poetin er als kind van droomde om een held van de Sovjet-Unie te worden, dan moet zijn carrière bij de KGB hem gefrustreerd hebben. Hij werd niet naar Oost-Berlijn gestuurd, het paradijs van de grote Sovjetspionnen, maar naar het toen nog saaie Dresden, waar hij eigenlijk vooral papierwerk deed.

In Dresden was Poetin getuige van de ineenstorting van het communisme in heel Europa. Hij zwoer het Sovjetsocialisme af om zich aan te passen aan de nieuwe tijden en keerde terug naar zijn geboortestad Leningrad, die al op weg was om weer Sint-Petersburg te worden, zoals in de tijd van de tsaren.

Heeft Poetin diepgewortelde communistische overtuigingen? Dat valt te betwijfelen. Zijn ideologie heeft meer te maken met puur Russisch nationalisme. Volgens Wikipedia zelf was hij op 12-jarige leeftijd zelfs een van de weinige kinderen in zijn klas die geen lid was van de Jonge Pioniers, de communistische jeugdorganisatie van de Sovjet-Unie.

Poetin werd al op jonge leeftijd aangetrokken tot macht, en dus ging hij na zijn vertrek bij de KGB (terwijl hij zijn eigen familiebiografie begint te vormen) de lokale politiek in in Sint-Petersburg en wordt hij close met Boris Jeltsin, de sterke man van Ruslands overgang van het socialisme naar een nieuw regime.

Alle biografieën over Poetin zijn het erover eens dat hij een moeilijke jeugd heeft gehad, met veel straatgevechten en een nogal verwaarloosd gezinsleven. Dat zijn ervaringen die zijn karakter hebben gevormd.

Masha Gessen, auteur van 'The Man Without A Face: The Unlikely Rise Of Vladimir Putin', stelt dat Poetin een kind was dat "aan zijn lot werd overgelaten". En dat zijn ervaringen hem hebben doen geloven dat je in het leven altijd eerst moet toeslaan. Dit is ook zeker van invloed geweest op zijn manier van heersen en oorlog voeren. Maar vandaag de dag is hij volwassen en hebben zijn beslissingen ernstigere gevolgen dan een dode rat of een kind dat met een blauw oog thuiskomt.