Tula: het leven van een tot slaaf gemaakte verzetsheld

In oktober 2023 hield de demissionair staatssecretaris Alexandra van Huffelen een toespraak op Curaçao om namens de regering eerherstel te verlenen aan de nationale held van het eiland: Tula.

In haar toespraak verklaarde de staatssecretaris: "Namens de regering spreek ik vandaag de rehabilitatie van Tula uit en erken hem als een held van Curaçao en ons allen." De Nederlandse regering erkent daarmee volmondig de rechtvaardigheid van Tula's strijd, evenals die van anderen die zich tegen de slavernij verzetten.

Foto: Youtube / NuCW

Tula is een naam die vaak onbekend is in de Nederlandse geschiedenis. Wie was hij en waarom wordt hij in Curaçao als held gezien? En misschien nog belangrijker: 'Waarom beschouwde Nederland hem als een vijand?' In de volgende dia's kom je erachter.

Foto: Wikipedia / Edsel Selberie, CC BY 4.0 , via Wikimedia Commons

Tula stond aan het hoofd van de slavenopstand op Curaçao in 1795, een opstandige strijd die tragisch eindigde. Volgens de Kanttekening werd Tula geboren in slavernij op de Kenepa-plantage op Curaçao, eigendom van Caspar Lodewijk Van Uytrecht.

Foto: Unsplash / Tasha Jolley

Het vroege leven van Tula blijft grotendeels een mysterie. Samen met zo'n vijftig andere slaven leidde Tula een zwaar bestaan op de plantage, waar ze gewassen zoals Turkse tarwe en vruchten zoals mango, limoen en sinaasappels verbouwden. Ook hielden ze vee voor zuivel, vlees en huiden. Traditionele gewassen zoals suiker en tabak gedijden hier namelijk niet vanwege de droogte op het eiland.

Foto: Unsplash / British Library

Tula's tijd was er een van toenemende onvrede op de Curaçaose plantages. Dit kwam door de slechte behandeling van slaven, straffen, het gebrek aan voedsel en de verplichting om op zondagen te werken.

Foto: Unsplash / Alex Bello

Samen met het dure voedsel dat bij de plantage-eigenaren moest worden gekocht, leidde dit tot een conflict met de slavenregels, die voorschreven dat plantage-eigenaren hun slaven moesten voeden.

Foto: Unsplash / Lucas Swennen

Inspiratie putten Tula en zijn medestanders uit de slavenopstanden die zich in de jaren 1790 in de Franse koloniën in het Caraïbische gebied voordeden. Dit vooral vanwege de idealen van de Franse Revolutie, die vrijheid, gelijkheid en broederschap predikten.

Foto: Wikipedia / Jean-Pierre Houël, Public domain, via Wikimedia Commons

De nieuwe waarden vonden ook hun weg naar de Bataafse Republiek, die in 1795 werd opgericht als een Franse satellietstaat en de slavernij in 1794 had afgeschaft.

Foto: Unsplash / Aida

Op 17 augustus 1795, na groeiende ontevredenheid, besloot Tula om niet langer te werken en nam bijna vijftig medeslaven mee om vrijheid te eisen van hun eigenaar, Caspar Lodewijk Van Uytrecht.

Die zei dat ze daarvoor niet bij hem moesten zijn maar verwees hen door naar de gouverneur in Willemstad, die toentertijd in Fort Amsterdam zetelde. Tula vertrok met de slaven en hun beweging groeide snel. Onderweg bezochten ze namelijk andere plantages en bevrijdden ze medeslaven. Uiteindelijk ontstond een groep van ongeveer tweeduizend sterk.

Foto: Unsplash / John towner

In Willemstad raakte de Koloniale Raad in paniek en stuurde een troepenmacht onder leiding van garnizoenskapitein Baron van Westerholt naar Bandabou om Tula en zijn volgelingen tot overgave te dwingen.

Foto: Unsplash / John Towner

Pater Jacobus Schink probeerde te bemiddelen, maar Tula hield vol, benadrukkend dat ze slecht waren behandeld en niets meer wilden dan vrijheid. De confrontatie eindigde met de dood van negen slaven, velen raakten gewond en twaalf opstandelingen werden gevangengenomen.

Foto: Unsplash / Hasan Almasi

Tula en zijn medestanders weigerden zich over te geven, wat resulteerde in een guerrillaoorlog waarbij ze vijandelijke voorraden plunderden en drinkwater vergiftigden. Hun verzet duurde voort totdat Tula en Bastiaan Carpata op 19 september 1795 werden verraden en gevangengenomen.

Foto: Unsplash / Milad Fakurian

Op 3 oktober 1795 werd het leven van Tula, Bastiaan Carpata en Pedro Wacao openbaar op een verschrikkelijke manier ten einde gebracht.

Foto: Unsplash / Kenny Orr

De strijd en opofferingen van Tula vormen een essentieel, maar vaak miskend, hoofdstuk in de geschiedenis van het verzet tegen slavernij in de Nederlandse koloniën. Volgens de NOS kijkt de Nederlandse regering met spijt en schaamte terug op de manier waarop hij door historische, bestuurlijke voorgangers is behandeld.