Zelensky, de comedian die een land in oorlog leidt

Al ruim een jaar is Volodymyr Zelensky een van de meest geziene staatshoofden in de wereld. Als president in oorlogstijd verschijnt hij in camouflagekleuren en praat hij over het Oekraïense defensief tegen Rusland en de gewenste militaire hulp uit het buitenland. Maar wist je dat deze man eigenlijk een comedian was?

(Foto: Kantoor van de Oekraïense president, handout)

Toen hij voor het eerst in de politiek stapte, had Zelensky zich vast niet voor kunnen stellen waar hij zich nu bevindt. De Oekraïense president is Ruslands grootste vijand en onder grote druk nu de Russen zijn land zijn binnengevallen.

In een videotoespraak op 25 februari 2022, net na het begin van de Russische aanval, verklaarde Zelensky dat hij niet van plan was Kyiv te verlaten. Hij zei: "De vijand heeft mij aangemerkt als doelwit nummer één. Mijn familie is doelwit nummer twee. Ze willen Oekraïne politiek vernietigen door het staatshoofd te vernietigen."

Zelensky sloeg het aanbod van de VS om hem uit Oekraïne op te halen, af. "Ik heb ammunitie nodig," zei hij, "geen lift."

Wie is dit bijzondere staatshoofd? En hoe ging hij van een carrière als tv-komiek naar een wereldberoemd leider en het nummer 1 doelwit van Poetin?

Tot 2019 was Volodymyr Zelensky, de zesde en huidige president van Oekraïne, vooral bekend bij het Russisch sprekende publiek als een internationaal bekende komiek. Hij was 'maar een clown,' geboren in een heel normaal gezin in de Oekraïense stad Krivói Rog, maar op een dag bevond hij zich in de belangrijke positie van president in een land dat onder grote geopolitieke druk stond.

Na het zien van acteur Ronald Reagan als president van de Verenigde Staten en Arnold Schwarzenegger als gouverneur van Californië, is het niet verwonderlijk dat een komiek, acteur, showman en filmregisseur ook een staatshoofd kan worden.

Bij zijn geboorte in 1978 was de Oekraïense stad Krivoy Rog nog onderdeel van de Sovjet-Unie. De toekomstige president bracht vier jaar van zijn jeugd door in Mongolië, toen zijn vader daarheen werd gestuurd voor werk. Nadat het gezin terugkeerde, leerde Volodymyr op school onder meer goed Engels te spreken en begon hij een stand-up-team met andere scholieren.

In 1995 begon Volodymyr Zelensky een studie in de rechten, maar hij deed weinig moeite om het tot advocaat te schoppen. De student was vooral bezig met showbusiness en comedy. Hij deed mee aan de humoristische stand-up-competitie 'KVN' die op dat moment de Russische tv domineerde. In 1997 won zijn team de hoogste klasse van deze competitie. Dit succes bracht hem ertoe de groep 'Kvartal-95', een collectief dat nog steed onlosmakelijk met de naam Zelensky verbonden is.

In 2003 kwam de groep van Volodymyr Zelensky overal op tv om grappen te maken. Ze maakten hun eigen programma, 'Vecherny Kvartal', dat al snel de kijkcijfers overtreft van andere grote televisiesuccessen zoals de Russische versie van 'The Comedy Club' en de eerder genoemde 'KVN' comedywedstrijd.

Het succes van het satirische programma 'Vecherny Kvartal' was enorm. Zelensky werd samen met enkele toneelcollega's mede-eigenaar van het productiebedrijf 'Kvartal-95'. Samen maakten ze televisie en schreven ze scripts voor tv-shows als 'Lied van het Jaar', oudjaarsmusicals, films en andere grote producties.

In Rusland deed Zelensky mee met de lancering van het beroemde programma 'Maak de comedian aan het lachen.' Rusland was geen vijandig gebied voor hem; integendeel. Hij deed tot 2018 mee aan Russische programma's zoals 'Mr. Cook', 'Dancing with the Stars' en live shows in Rusland.

Hoe zit het met het privéleven van Zelensky? In zijn creatieve en nu politieke carrière heeft hij altijd zijn vrouw Olena Zelenska naast zich gehad. Ze kennen elkaar al van kinds af aan en trouwden in 2003.

Olena is niet zomaar 'de vrouw van de president.' Ze werkt al jaren als scenarioschrijver en auteur voor Studio Kvartal-95. Daarnaast is ze de moeder van de twee kinderen van het echtpaar: Alexandra (2004) en Kirill (2013).

De oudste dochter van Volodymyr en Olena begon in 2014 al aan haar filmcarrière. Ze speelde in de film '8 Eerste Dates' en deed in 2016 mee aan de kinderversie van de talentenjacht 'Maak de comedian aan het lachen.' Het was duidelijk dat ze de humor van haar vader had geërfd, want Alexandra won dat jaar de hoofdprijs van het programma.

Foto: Instagram/@kvartal95official

Maar hoe kwam een man die gespecialiseerd was in grappen bij de politiek terecht?

Toen de komiek en acteur zich in 2019 verkiesbaar stelde als president van Oekraïne, ontwierp hij een heel slimme verkiezingscampagne die dezelfde titel had als de populaire serie waarin hij speelde: 'Dienaar van het Volk.'  Hij won de verkiezingen met meer dan 73% van de stemmen.

De nieuwe president vond al snel een gemeenschappelijke taal met de Europese politieke elite. Vanuit Oekraïne probeert hij al enkele jaren toegang te krijgen tot de Europese Unie. Zijn moeilijke onderhandelingen gaan altijd samen met een glimlach op zijn gezicht.

Op de foto met Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie in Brussel.

Veel politieke en economische (en vooral geostrategische) vraagstukken waren echter misschien te moeilijk voor de voormalige komiek. Hij moest toezeggingen en steun zoeken bij politici uit veel verschillende landen.

President Zelensky, die vroeger grapjes maakte over politici, werd nu zelf het onderwerp van grappen en karikaturen. In Sint-Petersburg, in buurland Rusland, maakten ze tijdens zijn verkiezingscampagne een afbeelding van de politicus in snoepjes. De 3.000 chocolaatjes waren gemaakt in de Roshen-fabriek, eigendom van Petro Poroshenko, zijn electorale tegenstander.

Ondanks de grappen heeft Volodymyr Zelensky echter altijd een enorm zelfvertrouwen gehad. Hij vertelde Liga.net dat hij geen concurrentie ziet in zijn politieke tegenstanders. "Mijn concurrentie is infrastructuur, oorlog en arme mensen."

De populaire president staat nu voor de grootste uitdaging in zijn leven. Rusland blijft onverminderd proberen het land te bezetten, en voor Poetin is hij het belangrijkste doelwit. Laten we hopen dat niet de Russische president, maar Zelensky het laatst lacht.