Als je sterft, flitst je leven echt aan je voorbij... zeggen wetenschappers

Een recent onderzoek, gepubliceerd door het wetenschappelijke tijdschrift Frontiers in Aging Neuroscience, onthult dat het aloude gezegde waar is: als we dood gaan laat ons brein ons de sleutelmomenten uit ons leven herbeleven.

Onderzoekers verzamelden gegevens uit hersenscans van een stervende persoon, op het precieze moment dat hij zijn laatste adem uitblies. Ze maakten daaruit op dat we ons leven als een film voor onze ogen voorbij zien komen.

Afbeelding: Alex Litvin / Unsplash

De gammaoscillaties (of hersengolven) van de hersenen op dat precieze moment waren vergelijkbaar met andere momenten waarop we diep geconcentreerd zijn, waarin we dromen, of wanneer we ons iets herinneren.

De studie wijst ook op ander, anekdotisch bewijs van personen die bijna-doodervaringen hadden meegemaakt. Deze personen herinnerden zich flashbacks die de wetenschappers in verband brachten met de oscillerende activiteit van de hersenen.

De ontdekking van de 'film van ons leven' gebeurde bij toeval. Onderzoekers waren een uitbarsting van gamma-activiteit in een stervend brein aan het bekijken, toen ze de nieuwe vondst deden.

Een groep internationale onderzoekers volgde een 87-jarige patiënt met epilepsie. Het onderzoeksteam scande zijn hersenen net op het moment dat hij overleed. Voor het zover was, kregen ze nog net een beeld van de laatste momenten van zijn geest. Daar zagen ze de grote verrassing.

Een andere wetenschappelijke vondst uit dit onderzoek is dat de hersenactiviteit nog zo'n 30 seconden doorgaat nadat het hart is opgehouden met functioneren.

Afbeelding: Hal Gatewood / Unsplash

Dit is de eerste keer dat de hersenactiviteit van een mens volledig is geregistreerd tijdens de minuten voor en na het overlijden. Zoiets is bij andere levende wezens al eens eerder gedaan, maar de morele implicaties van zulke experimenten zijn altijd controversieel geweest.

Afbeelding: Greg Rakozy / Unsplash

Experimenten met ratten onderbouwen de observatie van deze test. Ook zij vertonen tot 30 seconden na het stoppen van het hart een zeer hoog niveau van hersenactiviteit.

Afbeelding: Ricky Kharawala / Unsplash

Het idee dat de hersenen nog doorwerken nadat het hart stopt, leek altijd meer fictie dan feit. Ze zeiden vroeger wel dat de ogen van mensen die door de guillotine gingen, nog een laatste blik wierpen nadat ze onthoofd waren. Dat leek een mythe, maar gezien de resultaten van dit onderzoek zou dat toch waar kunnen zijn.

De fascinatie voor leven, dood en de grens daartussen heeft niet alleen wetenschappelijke speculaties opgeleverd maar ook allerlei religieuze en mystieke theorieën. Daarnaast zijn er uiteraard een groot aantal fictieve variaties op het thema. Een voorbeeld is de film 'Flatliners' uit 1990, waarin een groep jonge doctoren probeert zo dicht mogelijk bij de dood te komen, om vervolgens een glimp achter de sluier op te vangen.

Een ander gemeenschappelijk element van mensen met bijna-doodervaringen is hun waarneming van het lopen naar een leidend licht. Een onderzoek dat de Universiteit van Michigan met ratten deed, schrijft dit visioen toe aan een laatste explosie van hersenactiviteit op het moment dat iemand dood gaat, zo meldt de BBC.

Psycholoog Jason Braithwaite, professor aan de Universiteit van Lancaster, definieert dat leidende licht als de 'laatste hoera' van een brein voordat het voorgoed uitschakelt. Een laatste zonnestraal die aan de horizon verdwijnt.

Als het echt klopt dat de hersenen de sleutelmomenten van ons leven nog even doorlopen tijdens het sterven, dan is dat geruststellend om te weten. Je hoofd neemt afscheid van het leven door zich enkele van de mooiste momenten van ons bestaan te herinneren.

Afbeelding: Natasha Connell / Unsplash

Het is echter bijna onmogelijk om de door 'Frontiers in Aging Neuroscience' gepubliceerde studie te repliceren. Je kunt bijna nooit precies op het juiste moment de hersenactiviteit meten.

Misschien is het met dieren wel te plannen, maar aan dat soort onderzoek kleven steeds meer morele en juridische bezwaren. Je moet ze namelijk doodmaken om het onderzoek te kunnen doen.

Samengevat is het dus bewezen dat er een uitbarsting van hersenactiviteit is op het moment dat we dood gaan. Deze activiteit heeft dezelfde gammagolven die we hebben tijdens het ophalen van herinneringen uit het verleden.

Afbeelding: David Matos / Unsplash

Een andere belangrijke vondst: de hersenen blijven nog minstens 30 seconden na de laatste hartslag functioneren. Dit komt overeen met een eerder onderzoek dat werd uitgevoerd bij ratten.

Toch blijven er altijd vragen over wat er gebeurt nadat we dood gaan. Dat blijft een kwestie van individuele overtuigingen waarbij de wetenschap waarschijnlijk nooit een bevredigend antwoord zal kunnen geven.

Afbeelding: Vincentiu Solomon / Unsplash