Bluesky: het sociale netwerk dat Twitter kan vervangen

Sinds Elon Musk eind oktober 2022 eigenaar werd van Twitter verkeert het bedrijf in chaos. Als gevolg daarvan zijn sommige gebruikers op zoek naar alternatieve platforms. Bluesky, een afsplitsing van Twitter, heeft onlangs veel aandacht getrokken. Het groeit sneller dan het andere grote alternatief, Mastodon, zo meldt RTL Nieuws.

Volgens RTL Nieuws nam het aantal downloads van de nieuwe app, waar je vooralsnog alleen op uitnodiging op kan komen, met 606 procent toe. Daarnaast is er een wachtlijst van mensen die het sociale mediaplatform graag willen proberen. Twitter, daarentegen, groeide in april maar 2 procent. Dat is een enorm verschil.

Sinds Musk Twitter overnam is er veel veranderd. Als test voor de nieuwe eigenaar en zijn 'absolutisme van de vrije meningsuiting' begonnen volgens de L.A. Times enkele extremistische gebruikers haatmemes te delen en racistische leuzen te spuwen. Bedrijven ondervonden last van imitators die het betaalde verificatiesysteem van de CEO gebruikten, totdat hij besloot deze weer in te trekken.

Binnen het bedrijf ziet het er niet veel beter uit. De nieuwe CEO heeft duizenden werknemers ontslagen, waaronder belangrijke leidinggevenden. Een e-mail van Elon Musk met het verzoek aan werknemers om zich in te zetten voor de nieuwe 'extreem hardcore' cultuur of te vertrekken, leidde tot een golf van ontslagen.

Gebruikers zijn in dat kader naar alternatieven voor het platform gaan zoeken. En zo kwam Bluesky, een project in opdracht van de voormalige CEO Jack Dorsey, al gauw in beeld. Deze afsplitsing is niet zozeer een sociale mediaplatform, maar een protocol waarin verschillende sociale netwerken met elkaar kunnen samenwerken.

Dorsey heeft in 2019 aangekondigd dat hij een team gaat oprichten om een protocol op te stellen dat het internet zal 'decentraliseren'. Zo zou volgens hem de macht van afzonderlijke internetbedrijven over de aan gebruikers getoonde inhoud en over hun gegevens verminderen. Dit team zou onafhankelijk opereren en gefinancierd worden door Twitter. Hoewel Dorsey het bedrijf al had verlaten, ging Bluesky ruim twee jaar later van start.

Het is voor Bluesky nog steeds een fundamentele vraag of Elon Musk het project zal onderschrijven. Volgens CNBC verloor Bluesky na het aftreden van Dorsey en het ontslag van zijn opvolger Parag Agrawal officieel twee van zijn grootste supporters van binnen Twitter. Daardoor ontstond er twijfel over de financiering door het bedrijf.

Een berichtenuitwisseling tussen Dorsey en Musk bracht echter hoop voor de financiële toekomst van Bluesky. Volgens Forbes noemde de nieuwe CEO het protocol "een superinteressant idee". "Ik denk dat het de moeite waard is om te proberen Twitter in een betere richting te bewegen en iets nieuws te doen dat gedecentraliseerd is", schreef Musk aan Dorsey.

Wat Bluesky bouwt is een zogenaamd Authenticated Transport Protocol. Volgens CNBC biedt het gebruikers vier functies: 'accountportabiliteit, algoritmische keuze, interoperabiliteit en prestaties'. In dat geval zou je van sociaal netwerk kunnen veranderen zonder gegevens te verliezen. Je zou ook dezelfde inhoud kunnen zien en een app kunnen kiezen met een betere curatie.

Foto: Twitter - @bluesky

De werking van Bluesky is vergelijkbaar met die van e-mail. Je kunt met Gmail een bericht sturen naar een Hotmail-account, omdat beide providers gemeenschappelijke standaarden gebruiken. Het project streeft naar een gemeenschappelijke standaard voor sociale media, terwijl het gebruikers de macht geeft om het algoritme te kiezen. Als je de manier waarop Instagram de afbeeldingen kiest die je in je feed ziet niet prettig vindt, kun je bijvoorbeeld overstappen naar een platform met een ander algoritme en dezelfde inhoud bekijken zonder je gegevens te verliezen.

Bluesky was Dorseys antwoord op de kwestie over regulering van meningsuiting op sociale media. Volgens hem zou het geven van toegang aan gebruikers tot opties met een verschillend moderatiebeleid en algoritmen ervoor zorgen dat afzonderlijke bedrijven niet langer bepalen wat de grenzen van de vrije meningsuiting zijn of welke inhoud zichtbaarder is. Daarmee zou die verantwoordelijkheid terugkeren naar de gebruikers.

Om dit doel kracht bij te zetten maakte Dorsey van Bluesky een instelling voor algemeen belang en geen bedrijf. Een paar maanden na zijn aftreden bij Twitter voegde de voormalige CEO zich bij bestuur van Bluesky. Hij liet aan Reuters weten dat de visie nog jaren op zich kan laten wachten.

Dorsey hoopte te herstellen wat volgens hem de 'erfzonde' van Twitter was. Uit gerechtelijke documenten die Forbes heeft verzameld blijkt dat Dorsey aan Musk liet weten dat Twitter "nooit een bedrijf had moeten zijn". De voormalig CEO dacht dat de oplossing lag in het creëren van een protocol dat wordt beheerd door een organisatie die het niet kon bezitten, zoals een stichting.

Bluesky begon in november gebruikers te accepteren voor zijn bèta-app. De lancering was volgens CNBC een succes, met 30.000 aanmeldingen voor de wachtlijst in minder dan twee dagen. Ook in de loop van 2023 werd het steeds waarschijnlijker dat het project een alternatief kan bieden voor (het steeds meer teleurstellende) Twitter.

Jack Dorsey creëerde Bluesky in 2019 met de hoop Twitter in zijn protocol te kunnen opnemen. Het is niet de bedoeling een vervanger te bouwen. Geen van beide CEO's heeft een officiële stap gezet, maar de uitgelekte gesprekken tussen Dorsey en Musk suggereren dat een samenwerking tussen Twitter en Bluesky mogelijk is.

Het is niet de eerste keer dat Jack Dorsey soortgelijke activiteiten ontplooit. In 2004 werkte hij bij het podcastplatform Odeo dat in 2006 begon met het gebruik van Twitter als een interne dienst voor het bedrijf en waarin gebruikers korte statussen konden delen. Toen Jack Dorsey het potentieel ervan zag, nam hij datzelfde jaar afscheid van Odeo en zette alles in op Twitter.

De toekomst van Bluesky is nog onzeker, maar het valt niet te ontkennen dat de publieke instelling het sociale medialandschap volledig zou kunnen veranderen. Door de samenwerking van verschillende sociale platforms mogelijk te maken, ligt de controle over de inhoud die gebruikers produceren en consumeren niet meer bij één bedrijf, maar meer bij het collectief in zijn geheel.