De strijd tegen het terrorisme: hoe de VS islamitische leiders heeft gedood

Hij was al ontsnapt aan een aanval op 13 januari 2016. Ayman Al-Zawahiri, de voormalige rechterhand van Osama bin laden, had in 2022 - zes jaar later - minder geluk toen hij gedood werd bij een drone-aanval.

De Amerikaanse veiligheidsdiensten hadden hem gevonden in Kaboel en, zoals The New York Times berichtte, hem maandenlang gevolgd, voordat ze met een drone een gerichte aanval uitvoerden op het huis waar hij zich schuilhield.

De liquidatie van al-Zawahiri was een zeer belangrijke overwinning in de 'strijd tegen het terrorisme', die begon na de aanslagen van 11 september 2001 op de Twin Towers.

Ayman al-Zawahiri, die de leiding van Al Qaeda op zich nam na de liquidatie van Osama bin Laden, was een van de 22 meest gezochte terroristen ter wereld. Op zijn hoofd was een beloning van 25 miljoen dollar geplakt.

Zijn vader was een dokter. Zijn grootvader aan moederszijde was de voormalige rector van de universiteit van Caïro en Egyptisch ambassadeur in Pakistan, Jemen en Saoedi-Arabië. Zijn grootvader aan vaderszijde was de Imam van de Al-Azhar-moskee in Caïro. De broer van zijn grootvader was de eerste secretaris-generaal van de Arabische Liga.

Terwijl hij geneeskunde studeerde, werd hij lid van de Moslimbroederschap, die later heeft bijgedragen tot de oprichting van de Egyptische Islamitische Jihad (EIJ). Het wordt aangenomen dat deze verantwoordelijk is voor de dood van president Anwar Sadat in 1981, hoewel dit nooit is bewezen.

In 2011 gaf zijn zus, Heba Mohamed al-Zawahiri, Corriere della Sera een inkijk in de persoonlijkheid van haar broer: "Ayman is niet in staat tot compromissen. Hij ziet alles wit of zwart. Dat is zijn probleem. Ik weet niet waarom hij zo radicaal is geworden. Hij was erg verlegen en stil. Hij bad en studeerde. Kortom: een goede jongen."

Verlegen of niet, de geruchten over zijn rol in aanslagen zoals die van 1998 op de ambassades van de VS in Kenia en Tanzania, ook al zijn die nooit bevestigd, hadden hem in het middelpunt van de strijd tegen het terrorisme geplaatst.

Zijn laatste publieke optreden dateert van de 20ste verjaardag van deze tragedie, waarbij meer dan 3.000 mensen het leven verloren. De mediatak van Al Qaeda, as-Sabah, zendde een videoboodschap uit. Hij riep daarin alle moslims op om aanslagen te plegen op de westerse strijdkrachten.

Hoewel Osama bin Laden voorheen als de verantwoordelijke van de aanslagen van 9/11 werd beschouwd, denken sommige deskundigen dat al-Zawahiri het echte brein achter de aanslagen was, aldus de New York Times.

Diaa Rashwan analyseerde zijn belang in de New York Times. Zijn conclusie luidde: "Hij heeft meer ervaring dan bin Laden. Sinds de jaren zeventig is zijn naam vaak in verband gebracht met de verschillende zaken waarbij islamitische extremisten betrokken waren.''

Gezien de omvang en de relevantie van de figuur van Ayman al-Zawahiri in de wereld van het terrorisme, was zijn liquidatie voor Biden en de Amerikaanse inlichtingendiensten een operatie van groot belang, vooral na de controverse over de terugtrekking van de Amerikaanse troepen uit Afghanistan.

Toen Biden op 30 juli (de ochtend van 31 juli in Kaboel) vanuit het Witte Huis de moord op al-Zawahiri aankondigde, verstuurde hij ook een waarschuwing naar degenen die van plan zijn het Amerikaanse volk te blijven bedreigen: "Het maakt niet uit hoelang het duurt of waar je je verbergt. Als je een bedreiging bent, zal de VS je vinden."

De woorden van Biden doen mogelijk wat denken aan het discours van Bush over de strijd tegen het terrorisme. Sinds 9/11 zijn vele jihadistische leiders omgekomen door de Verenigde Staten. Het land omschrijft die reeks operaties als 'gerichte executies'.

In 2006 doodden Amerikaanse strijdkrachten de Jordaanse terrorist Abu Musab al-Zarqawi, de wrede leider van Al Qaeda in Irak en het vermeende brein achter de verschrikkelijke video's van de executies van westerse gijzelaars. Vanuit een vliegtuig werd een raket afgevuurd op zijn schuilplaats in Bagdad.

De dood van Abu Musab al-Zarqawi kaderde in de oorlog in Irak, een land dat volgens de regering van Bush verantwoordelijk was als uitvalsbasis voor het terrorisme en voor het verbergen van massavernietigingswapens.

Tijdens de ambtstermijn van Obama was bin Laden echter de leider van Al Qaeda. Hij werd in de nacht van 1 mei 2011 uitgeschakeld en in Abbottabad (Pakistan) gedood door Amerikaanse terrorismebestrijdingstroepen, na een klopjacht van tien jaar.

Eén kogel van een van de commando's van de Navy Seals was voldoende om bin Laden te doden. Het feit dat hij in Pakistan was, deed veel stof opwaaien over de vraag hoe betrouwbaar dat land wel was in de strijd tegen het terrorisme.

In 2019 kondigde toenmalig president Donald Trump de dood aan van Hamza bin Laden, de zoon van Osama en diens vermoedelijke opvolger aan de top van Al Qaeda. Hij werd gedood tijdens een aanval in de grensregio tussen Afghanistan en Pakistan.

Foto: NJ Departement Binnenlandse Veiligheid, Publiek Domein, via Wikimedia Commons

Nog in 2019, in de nacht van 26 en 27 oktober, werd Abu Bakr al-Baghdadi gedood in het noordwesten van Syrië. Hij was toen de nummer één van IS, het islamistische kalifaat tussen Irak en Syrië dat wordt gezien als de nieuwe thuishaven van antiwesters terrorisme.

Hij beroofde zichzelf van het leven door tijdens de aanval een vest met explosieven tot ontploffing te brengen, nadat hij zijn toevlucht had gezocht in een tunnel. Drie van zijn kinderen, die hij had meegenomen, kwamen ook om het leven.

Ook de naam van Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi werd aan IS gelinkt. Hij werd vermoord op 3 februari 2022 tijdens een inval van de Amerikaanse speciale strijdkrachten in Syrië. Ook hier stierf de IS-leider door een bom te laten ontploffen in zijn huis (foto), waar ook zijn familie zich bevond.

Op 12 juli 2022 verloor deze andere emblematische figuur het leven nabij Jindires (Syrië). Maher al-Agal werd getroffen door een droneaanval. Hij werd gezien als een van de vijf belangrijkste leiders van IS.

Foto: de plaats van de aanval

Er zijn veel onopgeloste kwesties in de strijd tegen het terrorisme, maar het blijft een feit dat het een misdaad is die onmogelijk gerechtvaardigd kan worden, wat ook de motivatie of de oorsprong ervan is.

Kranten over de hele wereld hebben het al over wie de opvolger van al-Zawahiri aan de top van Al Qaeda zou kunnen worden. Al Jazeera had het al over de tijdelijke benoeming van Saif al-Adel, de rechterhand van al-Zawahiri, die de rol van leider van de organisatie op zich zou kunnen nemen.

Naast al-Adel zijn er nog verschillende kandidaten die de leiding van Al Qaeda maar wat graag zouden willen overnemen. Dit zou aantonen dat de moord op de zoveelste jihadistische leider geen einde maakt aan de strijd tegen het terrorisme, en dat deze nog lang niet voorbij is.