Een extreemrechtse populistische golf spoelt over Europa

De schokkende overwinning van Geert Wilders bij de Nederlandse parlementsverkiezingen, bevestigt de opwaartse lijn van populistische en extreemrechtse partijen in Europa,", schrijft Jon Henley, Europa-correspondent van The Guardian.

Wilders' Partij voor de Vrijheid (PVV), die anti-Europese Unie, anti-moslim en anti-immigratie is, behaalde vorige week 37 zetels. Dit is meer dan twee keer het dubbele bij de verkiezingen van 2021.

De verwachting is echter dat Wilders het moeilijk zal hebben en er misschien niet in zal slagen een regering te vormen, aldus verschillende analisten.

En zelfs als hij daarin slaagt, betekent het een coalitieproces van ‘eindeloze compromissen en concessies  doen omdat hij moet samenwerken met drie, vier of meer partijen. Zo zullen de meest extreme delen van zijn manifest, van het verbieden van de Koran tot het houden van een Nexit-referendum, geen overheidsbeleid worden”, schrijft Henly.

De overwinning van de Nederlandse Donald Trump stelt echter wel dat het extreemrechtse en populistische sentiment groeit en dat het zich door Europa verspreidt. Hierdoor zullen we dit soort politieke leiders in de toekomst meer gaan zien.

De extreemrechtse premier van Hongarije, Viktor Orbán, die zich verzet tegen de toetreding van Oekraïne tot de EU en in een openbare toespraak heeft gezegd dat Europeanen zich niet moeten “vermengen met andere rassen”, feliciteerde Wilders via X door te zeggen: “Europa wordt wakker”.

“We zullen ons verzetten tegen de gekke ideeën van de Brusselse bureaucraten, de invasie van migranten en de genderpropaganda.
Ook zullen we ons verzetten tegen illusies over de oorlog en het onvoorbereide EU-lidmaatschap van Oekraïne”, zei Orbán tegen zijn partij.

Giorgia Meloni, wiens partij neofascistische wortels heeft, leidt de meest rechtse regering van Italië sinds de Tweede Wereldoorlog, meldde Reuters.

Sinds haar aantreden heeft ze haar benadering van immigratie wel veranderd. Ze heeft namelijk een wet ingevoerd die ervoor zou kunnen zorgen dat meer dan een miljoen migranten via legale kanalen kunnen arriveren.
Wel heeft ze volgens Politico haar anti-LGBTQ-retoriek versterkt.

In augustus eiste Meloni dat gemeenten alleen biologische ouders zouden registreren op geboorteakten, waardoor ouders van hetzelfde geslacht juridisch in het ongewisse zullen blijven, dit meldden verschillende media.

Foto: bordje met de tekst “Je legt mijn zoon uit dat ik niet zijn moeder ben.”

In Griekenland wonnen drie extreemrechtse partijen 12% van de zetels bij de verkiezingen in juni. Eén van hen, Spartans, wordt gesteund door voormalig Golden Dawn-frontman Ilias Kasidiaris, zo meldde Al Jazeera.
Kasidiaris zit momenteel in de gevangenis en de organisatie Golden Dawn wordt nu beschouwd als een criminele organisatie.

In Frankrijk zou de extreemrechtse Marine Le Pen een overwinning van 55% op president Macron behalen als ze vandaag tegenover elkaar zouden staan, zo bleek uit een recent onderzoek van de Elabe-groep voor de tv-zender BFM.

Terwijl Le Pen zich voorbereidt om zich in 2027 voor de vierde keer kandidaat te stellen voor het presidentschap, waarbij ze profiteert van het conflict in het Midden-Oosten, belooft haar anti-immigratiepartij de Franse Joden te beschermen tegen wat zij ‘het grootste gevaar’ noemt: de islam.

Verschillende analisten wijzen er ook op dat Groot-Brittannië al een tijdje onder populistische, extreemrechtse invloed staat. hierbij wijzen ze op de extreem nationalistische slogans van de Brexit-campagne, de ‘war on woke’ van de Tories en het onwettige plan van Sunak om immigranten naar Rwanda te sturen.

Extreemrechtse idealen hebben ook in Slowakije de overhand gekregen. De extreemrechtse Slowaakse Nationale Partij is een van de coalitiepartners die de populist Robert Fico steunt. Die komt weliswaar van uiterst links, maar hij is tegen immigratie en LGBTQ-rechten.

Op dezelfde manier ontkent Chega, de derde grootste partij van het land, in Portugal met klem dat zij extreemrechts is, ondanks haar racistische en anti-migrantenverhalen. Volgens Euronews worden ze liever als populistisch beschouwd.

In september werd door de jongerenafdeling van de partij een promotievideo van twee minuten gemaakt. Hier werd in een extremistische complottheorie verteld dat blanke Europeanen zouden worden vervangen door migranten. Daarbij werden ook beelden van de Notre Dame in Parijs in getoond die in vlammen opging.

Foto: YouTube CRUX

De video toonde ook de jeugdleden van de partij die deelnamen aan fakkeloptochten en onder het balkon van Wenen stonden. Precies op de plek waar Adolf Hitler zijn iconische toespraak hield toen hij triomfantelijk terugkeerde naar zijn vaderland.  Dit nadat de de nazi’s Oostenrijk in 1938 hadden geannexeerd.

Duitsland heeft de extreemrechtse partij Alternative für Deutschland (AfD). De partij staat momenteel landelijk op de tweede plaats en heeft volgens Politico meer potentiële kiezers dan welke van de drie partijen in de regeringscoalitie dan ook.

Recente vreedzame solidariteitsprotesten in Duitsland met betrekking tot het conflict in het Midden-Oosten hebben geleid tot honderden arrestaties en fysiek geweld van de autoriteiten tegen demonstranten, zo melden Duitse media.

In België zullen extreemrechtse Vlaams-nationalisten naar verwachting grote winsten boeken bij de Belgische verkiezingen van juni 2024.

Volgens Politico's Poll of Polls is de extreemrechtse partij Vlaams Belang, die van Vlaanderen een volledig onafhankelijke, afgescheiden staat wil maken, nu de grootste politieke groep in het land.

Nu dreigen de spanningen tussen het Nederlandstalige Vlaanderen in het noorden en het Franstalige Wallonië in het zuiden van het land een veel grotere crisis te worden.

“Wij geloven dat België een gedwongen huwelijk is”, zei Tom Van Grieken (foto rechts), de voorzitter van de partij, tegen Politico. 'Als een van hen wil scheiden, praten we dat als volwassenen uit. Als zij niet met ons aan tafel willen komen, zullen we dat eenzijdig doen.”

Europees extreemrechts heeft zelfs de Scandinavische landen bereikt, waar zowel Finland als Zweden momenteel extreemrechtse coalities hebben.

Foto: Jimmie Akesson, leider van de extreemrechtse Zweedse Democraten.

Er zijn echter een paar Europese landen waar extreemrechtse politiek wel tegenslagen heeft gehad, zoals Polen, Spanje en Ierland. Toch zijn ook daar de laatste tijd extreemrechtse sentimenten onder de bevolking aan het licht gekomen.

Nadat socialist Pedro Sánchez werd herkozen als premier van Spanje, verzamelden zich volgens lokale media ongeveer 4.000 mensen buiten het hoofdkwartier van de Spaanse Socialistische Partij in Madrid om te protesteren.

De protesten, gesteund door de extreemrechtse partij Vox, mondden volgens regeringsfunctionarissen uit in gewelddadige  aanvaringen met de politie, brandende vuilnisbakken en zeven arrestaties.

Een van de demonstranten zwaaide met een nazi-vlag en een koor van anderen zong 'Cara al Sol', het volkslied van de Spaanse fascistische Falangistische (Fascistische) partij. Dit was het volkslied van Spanje onder de dictatuur van Francisco Franco.

Tegelijkertijd raasde er in Dublin, Ierland, een menigte van naar schatting 500 mensen door het stadscentrum. Dit nadat er drie kinderen aangevallen waren met een mes en er onbevestigde berichten op sociale media verschenen dat een ‘illegale immigrant’ dat had gedaan.

Maatschappelijk werkers vertelden AFP dat de urenlange rel, waarbij plunderaars voertuigen in brand staken, winkelpuien vernielden en de politie aanvielen “het ergste geweld was dat Dublin in decennia heeft meegemaakt”. Ook zeiden ze dat het geen verrassing was, gezien de opkomst van desinformatie en anti-immigrantenpolitiek. Sentiment dat wordt verspreid op sociale media.

Een voorbeeld hiervan werd ook gezien in mei, toen anti-immigrantendemonstranten een tentenkamp in Dublin in brand staken. Hier woonden dakloze vluchtelingen, aldus The Irish Times.

De Ierse premier Leo Varadkar zei dat de relschoppers "Ierland te schande hebben gemaakt" en dat het geweld "niet is wie wij zijn". In juni zei hij echter dat Ierland een vluchtelingencrisis" doormaakte, eentje die “volgens AFP nog nooit eerder is voorgekomen."

De “meest voor de hand liggende eigenschap” die de Europese extreemrechtse regeringen delen is “een krachtige vijandigheid jegens immigratie", vooral tegen moslims. Daarnaast ook de bereidheid om maatregelen te overwegen die eerder als onpraktisch, onmenselijk of illegaal werden afgedaan”, schrijft de hoofdredacteur van de Financial Times. buitenlandse zaken, Gideon Rachman.

Rachman noemt euroscepticisme ook een gemeenschappelijke factor, maar hij zegt dat in plaats van uit de EU te stappen, "extreemrechtse partijen veel eerder zullen proberen de EU van binnenuit te veranderen", zoals ze nu al doen.

“Ze richten zich op de mensenrechtenwetgeving van de EU en haar inzet voor het VN-vluchtelingenverdrag”, schrijft Rachman. "Als ze aanzienlijke nationale overwinningen blijven boeken, zegt hij, zou Europa “er over een paar jaar heel anders uit kunnen zien.”