Nederlandse tragedie van 250 jaar geleden ontdekt in Polen

Stel je voor dat je op straat een briefje van vijfhonderd euro uit je broekzak laat vallen zonder het door te hebben. Een hoop geld en een ongelukje dat je niet snel zal vergeten. Zo'n 250 jaar geleden gebeurde dit bij een reiziger uit de Lage Landen in Polen. We weten van dit sneue verlies, een persoonlijk drama, omdat een Poolse verkenner onlangs een gouden dukaat in de grond heeft gevonden.

Een man met een metaaldetector op een missie om historische artefacten in Polen op te graven, ontdekte in februari 2024 een interessante gouden munt. De munt kwam niet uit zijn eigen regio, maar uit de Lage Landen.

Volg ons op MSN om elke dag de beste artikelen te ontvangen

De munt in kwestie was een gouden dukaat afkomstig uit zuidelijk Nederland, een regio die nu Belgisch is. Ambtenaren van het Museum voor de Geschiedenis van Kamieńska in Polen meldden op sociale media dat de munt vrij oud was. Hij werd al in 1777 geslagen.

Foto: mhzk. eu / Facebook

De gouden dukaat werd opgegraven door de Poolse Maciej Ruzik, lid van een lokale exploratievereniging. De munt lag begraven op de plek van één van de oudste Dominicaanse kloosters aan de zuidelijke Baltische kust van Polen.

Foto: mhzk. eu / Facebook

De ontdekking van Ruzik werd door museumfunctionarissen beschreven als "verbazingwekkend," aldus het Amerikaanse CBS News. De vondst werd wereldnieuws omdat hij duidelijk maakte hoe nauw verbonden de verschillende delen van Europa waren in de 18e eeuw. De waardevolle gouden dukaat is een toevoeging aan de "indrukwekkende geschiedenis" van Kamień Pomorski, aldus CBS.

Foto: mhzk. eu / Facebook

Vanuit Nederland klonk er verbazing over de vondst om verschillende redenen. Het was niet alleen het feit dat de munt 'ver weg' gevonden werd, maar ook dat hij zo duur was, aldus het Dagblad van het Noorden.

Taxateur en veilingmeester Jeroen Zoetmulder zegt in de krant: "Zoiets verlies je... niet zomaar. Het is alsof je een briefje van 500 euro hebt laten vallen. Zeker in die tijd ging het om een behoorlijke waarde, van misschien wel twee maandsalarissen."

Foto: mhzk. eu / Facebook

De directeur van het geschiedenismuseum in Kamień Pomorski, Grzegorz Kurka, denkt er hetzelfde over. "Iemand is het waarschijnlijk in die periode verloren. Vervolgens is het pas in 2024 teruggevonden."

Foto: mhzk. eu / Facebook

"Kurka voegde eraan toe: 'De geschiedenis van de munt zelf, het verlies ervan en de vorige eigenaar ervan zijn waarschijnlijk heel interessant. Het was ongetwijfeld een aanzienlijk verlies voor degene die de munt verloren heeft."

Foto: mhzk. eu / Facebook

Hoewel het algemeen bekend is dat Nederlanders graag reisden, is het toch bijzonder dat de munt in Polen terechtkwam. "Het moet via de handel daar terecht zijn gekomen," zegt de taxateur in het Dagblad van het Noorden. "Er werd bijvoorbeeld veel in hout en graan gehandeld."

Foto: mhzk. eu / Facebook

Jeroen Zoetmulder voegt eraan toe dat de dukaten uit de Lage Landen op vele plekken "gewild én geaccepteerd" waren. "Je zou kunnen zeggen dat dit een voorloper is van de huidige euromunt. Wel een dure dus."

Foto: mhzk. eu / Facebook

Kerry Breen van CBS News voegt eraan toe dat gouden dukaten "eeuwenlang een sterk betaalmiddel" waren "dat in de internationale handel werd gebruikt. De rijkelijk versierde munten werden over de hele wereld geaccepteerd."

Foto: Emanuel de Witte, publiek domein / Wikimedia

Volgens de Nederlandse Koninklijke Munt was de reputatie van de dukaat "sterk omdat ze een betrouwbare inhoud en gewicht bevatte. De Nederlandse Gouden Dukaat werd daardoor één van de belangrijkste handelsmunten ter wereld."

Fotocredit: Numisantica / Wikimedia

Hoewel de dukaat dateert uit 1777, meldt CBS dat hij waarschijnlijk pas later in Polen terecht is gekomen. CBS leerde van lokale historici dat soortgelijke munten in de jaren dertig van de negentiende eeuw in Polen werden gebruikt.

Foto: mhzk. eu / Facebook

Op de munten uit de jaren 1830 stond echter geen ridder, een afbeelding die wel op de gouden munt staat die Maciej Ruzik heeft opgegraven. De ridder op de munt van Ruzik houdt zijn zwaard boven zijn hoofd.

Foto: mhzk. eu / Facebook

Op de voorkant van de gouden munt staat het jaar waarin het is geproduceerd en de woorden: "In harmonie groeien zelfs uit kleine dingen grote dingen," aldus CBS News.

Foto: mhzk. eu / Facebook

De andere kant van de munt is misschien wel het meest interessant. De inscriptie die daar staat, kan helpen bij het opsporen van de plek waar de munt is gemaakt. Zoals je waarschijnlijk kunt lezen, staat er letterlijk "MOORD PROVIN FOEDER BRIGAD LEGIME." Voor de leek zegt dat niets, maar voor experts is het een duidelijke aanwijzing.

Foto: mhzk. eu / Facebook

Kenners lezen op de munt de volgende latijnse woorden: "MOneta ORDinum PROVINciarum FOEDERatorum BELGicarum CE LEGem IMPerii." Dat betekent zoiets als: "Munt van de regering van de Belgische provincie van de Federatie conform de wetten van het rijk," aldus de verzamelaarswebsite Lakdiva. De dukaat is dus afkomstig uit België, destijds een deel van de Verenigde Nederlanden.

Foto: Rijksmuseum / Wikimedia

Hoewel het Poolse museum uiteraard niet van plan is om hem te verkopen, is de dukaat volgens het Dagblad van het Noorden zo'n 700 tot 1000 euro waard. Dat is opvallend, want voor de persoon die hem zo'n 250 jaar geleden verloor moet hij veel meer waard geweest zijn.

Volg ons op MSN om elke dag de beste artikelen te ontvangen