Het was sabotage: Nord Stream-lekkages door explosieven veroorzaakt, zeggen experts

Het lijkt erop dat de lekkage in de Nord Stream-gasleidingen een gevolg is van sabotage. "Het onderzoek naar de plaats delict heeft de verdenking van grove sabotage bevestigd," aldus de Zweedse aanklager Mats Ljungqvist in een persbericht.

De lekkage is inmiddels gerepareerd en de barrières rond de lekken zijn opgeheven. Ljungqvist zegt echter dat "het onderzoek vertrouwelijk is en de zaak zeer gevoelig ligt."

Foto: Nord Stream 2

Volgens de Deense minister van Buitenlandse Zaken Jeppe Kofod (foto) leidt een door de politie geleide taskforce van Denen, Duitsers en Zweden momenteel het onderzoek naar de lekkages.

Het Duitse Tagesschau-journaal meldt dat Rusland heeft laten weten ook mee te willen werken aan dit onderzoek. De drie deelnemende landen hebben dit echter afgewezen; iets dat het Kremlin "verbijsterd" heeft, aldus de Moscow Times.

De NAVO en de EU gaan ervan uit dat de lekken te wijten zijn aan sabotage. In een verklaring van de 30 NAVO-lidstaten staat dat alle momenteel beschikbare informatie wijst op "opzettelijke, roekeloze en onverantwoordelijke daden van sabotage."

Afbeelding: Jens Stoltenberg, NAVO, en Ursula von der Leyen, EU, op 26 september 2022 in Brussel

Een mogelijke verantwoordelijke wordt niet genoemd in de verklaring. NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg heeft benadrukt dat een opzettelijke aanval op de belangrijke infrastructuur van NAVO-leden en bondgenoten een gezamenlijk en vastberaden antwoord van de NAVO en de EU zal krijgen.

De Russische president Vladimir Poetin heeft de Nord Stream-lekken beschreven als "internationaal terrorisme." Het Kremlin deed speculaties over Russische betrokkenheid bij de sabotage af als "dom en absurd."

Volgens het Zweedse parket zijn er op de plaats delict onderdelen van de pijpleiding in beslag genomen die nu verder worden onderzocht. Of er later iemand vervolgd kan worden voor sabotage, moet nog blijken.

Op 26 september meldden de Deense autoriteiten dat ze drie lekken in gaspijpleidingen in de Oostzee hadden gevonden. Volgens het Deense Energieagentschap was al meer dan de helft van het gas uit de getroffen leidingen ontsnapt.

Afgebeeld: de Deense premier Mette Frederiksen tijdens een persconferentie over de kwestie op 27 september.

Twee dagen later meldde de Zweedse kustwacht dat er nog een gaslek was gevonden in de beschadigde Nord Stream-pijpleidingen in de Oostzee. Dit vierde lek was volgens verschillende internationale media 200 meter lang.

Afbeelding: kustwacht Zweden / Getty

Sinds de lekken in Nord Stream 1 en 2 werden ontdekt, is er flink gespeculeerd over de oorzaak en de verantwoordelijken voor deze ramp. Het enige dat zeker is, is dat er kostbaar gas verloren is gegaan.

Voordat de gaslekken werden gevonden, registreerden meetstations in Zweden en Denemarken ontploffingen onder water in de Oostzee. Seismoloog Björn Lund van het Zweedse Seismologische Netwerk (SNSN) vertelde de Zweedse omroep SVT dat er geen twijfel over bestond dat de gemeten trillingen veroorzaakt waren door een explosie.

Volgens de Duitse zender NDR gaan beveiligingsexperts ervan uit dat er enkele honderden kilo's explosieven zijn gebruikt. Men is momenteel aan het onderzoeken hoe deze explosieven vervoerd en geplaatst zijn. Ook de Duitse marine is bij het onderzoek betrokken.

Sommigen noemen de VS als mogelijke dader. Die suggestie komt niet alleen van de Russische woordvoerder Buitenlandse Zaken, Maria Zakharova (geciteerd door de Eurasian Times), maar ook door Tucker Carlson op Fox News. Ze gebruiken het argument dat de Amerikaanse regering altijd tegen de aanleg van Nord Stream 2 is geweest.

Veiligheidsexpert Johannes Peters van de Universiteit van Kiel zei tegen de Duitse ARD dat de VS nooit zo ver zou gaan, "om de energie-infrastructuur van hun belangrijkste bondgenoot, Europa, te vernietigen. Uiteindelijk zou dit betekenen dat de VS doen wat anderen al jaren proberen - namelijk het Westen, Europa en de VS uit elkaar drijven."

De Duitse energiedeskundige Claudia Kemfert (foto) waarschuwde ondertussen op het televisiekanaal Phoenix dat er een energie-oorlog zou kunnen uitbreken. Ze vreest dat er meer pogingen zullen komen om energievoorzieningen te destabiliseren - mogelijk zelfs door aanvallen op kerncentrales.

Ongeacht wie verantwoordelijk is voor de schade, de gevolgen voor het milieu zijn verwoestend.

Volgens berekeningen van het Duitse Milieuagentschap (UBA) leiden de lekken in de Nord Stream-leidingen tot een uitstoot van ongeveer 7,5 miljoen ton CO₂-equivalenten. De berekening is gebaseerd op de geschatte vulstatus en volume-informatie voor de twee pijpleidingen.

Volgens het Milieuagentschap zijn er geen afdichtingsmechanismen op de gasleidingen. Daardoor heeft de volledige inhoud van de leidingen kunnen ontsnappen.

In totaal zal naar verwachting 0,3 miljoen ton methaan de atmosfeer binnendringen. Methaan is beduidend schadelijker voor het klimaat dan CO₂. Over een periode van honderd jaar verwarmt één ton methaan de atmosfeer op dezelfde manier als 25 ton CO₂. Het klimaateffect van de lekkages moet daarom worden geschat op zo'n 7,5 miljoen ton CO₂-equivalenten, aldus het Duitse Milieuagentschap.

Experts gaan ervan uit dat het onderzoek naar de precieze oorzaak nog weken zal duren. Hoe dan ook is er duur en milieuonvriendelijk gas onherstelbaar verloren gegaan.

Afbeelding: kustwacht Zweden / Getty