Hoe Rusland een heel zeldzaam wapensysteem verloor in Oekraïne

Een onlangs vrijgegeven video laat zien dat Russische troepen in de omgeving van Donetsk bij de frontlinie een uiterst zeldzaam en zeer duur wapen hebben verloren.

De video, die het precieze moment toont waarop een thermobarische MLRS van het type TOS-1 of TOS-1A ontploft na beschieting door Oekraïense troepen, werd geplaatst op het Telegram-kanaal van Andriy Yarmak, het hoofd van het Oekraïense presidentiële bureau, zo meldt Nick Mordowanec van Newsweek.

Screenshot: Telegram, https://t.me/operativnoZSU

Mordovanec beschreef het vernietigde Russische voertuig als "een van de gevaarlijkste wapens die er zijn", en met een goede reden. De thermobarische raketsystemen van Rusland zijn een van de dodelijkste wapens ter wereld.

De TOS-1, een zwaar vlammenwerpersysteem, werd in de late jaren 80 ontwikkeld om brandbaar gas direct te kunnen verspreiden en te vuren op oprukkende infanterie- en tankeenheden, volgens de website Military-Today.

Het meldt ook dat het bijzonder effectief is tegen verborgen personen. Het wordt doorgaans gebruikt om gebouwen, veldversterkingen en bunkers te ontruimen.

De thermobarische MLRS van Rusland worden vooral gevreesd vanwege hun verwoestende werking op aangevallen soldaten.

De TOS-1 en TOS-1A gebruiken een soort explosieve munitie die volgens Chris Panella van Insider vaak aangeduid wordt als vacuümbommen, omdat ze ontploffen en een slagveld vernietigen.

"Hun werking omvat tweefasige munitie waarbij eerst een wolk van drijfgas in de lucht wordt verspreid die vervolgens tot ontploffing wordt gebracht, waardoor een intense drukgolf ontstaat", schrijft Panella.

Sebastian Roblin van The National Interest schreef in een artikel uit 2020 dat een raketaanval van een TOS-1 alles kan wegvagen in zijn ontploffingszone: "Mensen die zich in de buurt van het centrum van een TOS-1-ontploffing bevinden, zullen door de kracht van de explosie worden doodgedrukt".

"Hierbuiten breekt de overdruk botten, ontwricht ogen, veroorzaakt inwendige bloedingen en scheurt trommelvliezen, ingewanden en andere inwendige organen", vervolgde de schrijver van National Interest.

"Het zuigt ook de lucht uit de longen van de slachtoffers, waardoor ze mogelijk in elkaar zakken, met verstikking als gevolg", vervolgde Roblin. "Om een lang verhaal kort te maken: Deze wapens behoren naast tactische kernwapens tot de verwoestendste explosieven."

Newsweek schrijft dat een TOS-1A-raketsysteem meer dan € 6,2 miljoen kan kosten. Het systeem is al naar Irak, Armenië en Kazachstan geëxporteerd.

Matt Montazzoli, van het Lieber Institute op West Point, zegt dat thermobarische wapens als de TOS-1 en TOS-1A zich in een grijs gebied bevinden waar het internationaal recht geen duidelijkheid over geeft.

"De wapens zelf zijn niet illegaal, maar het gebruik ervan om burgers rechtstreeks aan te vallen is in strijd met het internationaal humanitair oorlogsrecht," schrijft Mantazzoli.

Jordan Cohan, beleidsanalist bij het Cato Institute, noemde in een gesprek met Newsweek de vernietiging van het Russische thermobarische wapensysteem "een buitengewoon goede zaak."

Cohan zegt dat hij vindt dat er een norm moet komen tegen het gebruik van deze wapens: "Als ze eenmaal gelanceerd zijn, kunnen ze niet meer gestopt worden, dus het enige wat we kunnen doen is de lanceerinrichtingen vernietigen."

"Als je kijkt naar wat er in Donetsk is gebeurd," ging Cohan verder, "is de vernietiging van dit lanceerplatform – ongeacht waar je staat in de oorlog – alleen maar een goede zaak voor de mensenrechten."