Is alles wat je leest over de oorlog in Oekraïne waar? Hoe fake news te herkennen

We worden elke dag overspoeld met duizenden artikels, afbeeldingen en video's over de nieuwsgebeurtenissen van het moment. Met zoveel informatie is het bijna onmogelijk om te bepalen wat echt en wat fake news is.

Een deel van de informatie in de wereld is gecreëerd om het meest emotionele deel van ons brein te manipuleren. Dat deel van ons brein is geneigd om wat de media ons voorhouden te aanvaarden als een feit. Fake news geloven is echter niet zozeer het probleem, maar wel het feit dat het een middel wordt om onjuiste informatie te verspreiden.

(Foto: Ravi Sharma op Unsplash)

Fake news herkennen, vooral als iedereen het erover heeft, is geen onmogelijke opdracht. Toch moeten we enkele voorzorgsmaatregelen nemen, zoals degene die The New York Times noemt in het artikel 'How to Avoid Sharing Misinformation on the War in Ukraine.'

Volgens Daniel Victor, die het artikel schreef, moet je eerst en vooral de bron controleren die de informatie aanreikt. Is de bron betrouwbaar? Zijn er redenen om te denken van niet?

(Foto door Jorge Franganillo op Unsplash)

Op Twitter, Instagram of Facebook kan het blauwe vinkje naast een accountnaam ons helpen: het geeft aan dat de identiteit van de persoon bevestigd is. Maar is dat voldoende? Niet altijd, maar het is wel een begin.

(Foto door Timothy Hales Bennett op Unsplash)

Oké, we hebben Twitter geopend en naast de naam staat een blauw vinkje. Maar wie is de eigenaar van het account? Is het een expert over het onderwerp? Is hij of zij een journalist die zich met deze zaken bezighoudt, of is het een beroemdheid die gewoon een feit meldt en erop reageert? Research doen op het internet om meer te weten te komen is geen slecht idee.

(Foto door Firmbee.com op Unsplash)

The New York Times waarschuwt ons door Joan Donovan te citeren, onderzoeksdirecteur aan het Shorenstein Center on Media van Harvard: als een gebruiker een naam heeft gevolgd door veel cijfers, dan is het hoogstwaarschijnlijk een bot. Kortom: pas op voor de tweets van BelieveMeAlways5423534321.

(Foto door dole777 op Unsplash)

Heeft BelieveMeAlways5423534321 ook nog eens weinig volgers of tweets (of posts), en hebben de geposte nieuwsberichten weinig met elkaar te maken? Dan is het waarschijnlijk beter om het profiel niet te vertrouwen.

(Foto door Austin Distel op Unsplash)

Maar dat is niet alles! Onze beste BelieveMeAlways5423534321 heeft ook een andere passie: een hashtag voor elk woord plaatsen en waarvan sommige ook offtopic zijn ... In dit geval gaat het het profiel waarschijnlijk om het engagement, en het zou een morele plicht moeten zijn het nieuwsbericht te controleren voordat je het deelt met je meest goedgelovige vrienden en familieleden.

(Foto door Katie Harp op Unsplash)

Je hebt je huiswerk gedaan en alles gecontroleerd: het vinkje is er, de accounteigenaar heeft een naam die niet op een wiskundige formule lijkt, je hebt gecheckt wie hij of zij is en dat hij of zij een redelijk aantal volgers heeft en zaken post die gerelateerd zijn aan het onderwerp, en, tot slot, ben je nagegaan dat de auteur geen grenzeloze passie heeft voor hashtags. Alles lijkt in orde te zijn. Kun je de post dan naar die collega sturen die altijd het laatste woord wil hebben? Wel, een beetje meer nauwkeurigheid kan geen kwaad (althans om te vermijden dat je jezelf voor schut zet).

Weersta nog even aan de lokroep van de “deel”-knop om al je contacten dat spannende nieuws te sturen dat ons sprakeloos achterliet. Het is in de praktijk namelijk beter om nog een tweede controle uit te voeren in onze favoriete zoekmachine.

Ga eerst en vooral na of andere kranten of belangrijke nieuwsorganisaties het nieuws gepubliceerd hebben. Als je daar niets gelijkaardigs vindt, dan kun je beter niets delen. Die controversiële collega van jou heeft dan misschien een extra wapen om je voor het hele team belachelijk te maken.

(Foto door Obi - @ pixel6propix op Unsplash)

Volgens The New York Times kunnen zelfs foto's en afbeeldingen helpen om fake news te ontmaskeren: soms kunnen de afbeeldingen authentiek zijn, maar worden ze uit de context getrokken en in een ongerelateerd artikel geplaatst. Om dit te vermijden, kun je een beroep doen op de afbeeldingenzoekfunctie van Google om de bron van de foto te verifiëren.

(Foto door Guilherme Vasconcelos op Unsplash)

The New York Times heeft het niet alleen over zoekopdrachten op Google, maar verwijst ook naar factcheckers: mensen of organisaties die de waarheidsgetrouwheid controleren van de feiten die in het nieuws worden gebracht. Heel wat kranten maken er gebruik van en wij kunnen dat ook doen.

(Foto door The climate reality project op Unsplash)

De oorlog in Oekraïne heeft waarschijnlijk ons geweten en hart getroffen, en als mens worden we ertoe aangezet te denken dat het voor iedereen zo is geweest en dat er geen reden is om waakzaam te zijn.

Het gevaar ligt echter altijd op de loer en daarom geeft The New York Times je een laatste advies: doe grondig onderzoek naar de organisaties waaraan je geld wilt schenken of die je van plan bent aan te bevelen aan je kennissen. We moeten er zeker van zijn dat ons geld op de best mogelijk manier gebruikt wordt, want solidariteit is een ernstige kwestie.

(Foto door Pickawood op Unsplash)