Infectieziekten worden erger door klimaatverandering

Terwijl de wereld de gevolgen van COVID-19 blijft voelen, schetst nieuw onderzoek een somber beeld van het verband tussen de klimaatverandering en de toekomst van infectieziekten.

Uit het onderzoek, gepubliceerd door het tijdschrift Natural Climate Change, blijkt dat 58% van de gekende infectieziekten bij de mens is verergerd door extreme weersomstandigheden, zoals overstromingen of hittegolven.

Onderzoekers bestudeerden de medische literatuur van vastgestelde ziektegevallen van de gekende 375 menselijke infectieziekten. Ze ontdekten dat 218 daarvan, zoals malaria, het hantavirus, cholera en miltvuur, waren verergerd door het extreme klimaat.

De wetenschappers keken niet alleen naar infectieziekten, maar breidden hun onderzoek ook uit naar andere soorten menselijke ziekten, zoals astma, allergieën en zelfs dierenbeten, om te zien hoeveel ziekten ze in verband konden brengen met klimaatgevaren.

Ze vonden in totaal 223 ziektes die verergerd leken te zijn door extreme weersomstandigheden, maar ze vonden ook andere ziektes die werden afgezwakt door klimaatomstandigheden.

Een voorbeeld van een ziekte die afnam door klimaatomstandigheden, is COVID-19. Zware regenbuien remden de verspreiding ervan af, omdat de mensen thuis en binnen bleven, weg van anderen.

Foto: Mike Kotsch/Unsplash

Maar in andere situaties veroorzaakt een zware regenbui overstromingen, die een ideale broedplaats voor muggen zijn.

Een voorbeeld hiervan is de hoofdauteur van de studie, Camilo Mora, die na een overstroming in zijn woonplaats in Colombia Chikungunya opliep, een kwalijk virus dat door muggenbeten wordt verspreid en hem jarenlang gewrichtspijnen zou bezorgen.

Artsen, van Hippocrates tot nu, leggen al lang een verband tussen ziektes en het weer. Deze studie toont echter aan hoe groot de invloed is van het klimaat op de menselijke gezondheid.

"Als het klimaat verandert, verandert ook het risico op deze ziektes", aldus co-auteur van de studie dr. Jonathan Patz, directeur van het Global Health Institute aan de Universiteit van Wisconsin-Madison.

"De bevindingen van deze studie zijn angstaanjagend en illustreren goed de enorme gevolgen van de klimaatverandering op menselijke ziekteverwekkers", zei dr. Carlos del Rio, een specialist op het gebied van infectieziekten aan de Emory-universiteit.

"Degenen die zich bezighouden met infectieziekten en microbiologie moeten van klimaatverandering een van onze prioriteiten maken, en we moeten allemaal samenwerken om te voorkomen wat, zonder twijfel, een catastrofe zal zijn als gevolg van de klimaatverandering", voegde del Rio eraan toe.

De hoofdauteur van de studie, Camilo Mora, een klimaatdata-analist aan de Universiteit van Hawaii, zei dat het belangrijk is op te merken dat de studie niet gaat over het voorspellen van toekomstige gevallen. "Er is hier geen sprake van speculatie", zei Mora. "Dit zijn dingen die al gebeurd zijn."

Kristie Ebi, al jarenlang klimaat- en volksgezondheidsexperte aan de Universiteit van Washington, waarschuwde echter dat ze zich zorgen maakte over de manier waarop de conclusies waren getrokken en over sommige van de methoden in de studie.

Foto: Ux Indonesia/Unsplash

"Correlatie is geen causaliteit", zei Ebi aan CNBC.  "De auteurs hebben het niet gehad over de mate waarin de onderzochte klimaatgevaren zijn veranderd in de loop van de periode van de studie en de mate waarin eventuele veranderingen zijn toegeschreven aan klimaatverandering."

Foto: Alvaro Reyes/Unsplash

Dr. Aaron Bernstein, interim-directeur van het Center for Climate, Health, and the Global Environment aan de Harvard School of Public Health, en drie andere externe deskundigen, zeiden echter dat de studie een goede waarschuwing is over het klimaat en de gezondheid voor nu en de toekomst.

"Deze studie onderstreept hoe de klimaatverandering ongewenste infectieverrassingen in de hand kan werken", vertelde Bernstein aan de BBC. "Maar natuurlijk wordt er alleen gerapporteerd over wat we al weten, en wat nog onbekend is over ziekteverwekkers kan nog dwingender zijn."

Een team van internationale wetenschappers verklaarde onlangs dat de wereld zich moet beginnen voor te bereiden op een mogelijk "klimaat-eindspel" nu extreme weersomstandigheden de planeet blijven teisteren.

"Ik denk dat we op dit moment naïef zijn. We kijken eigenlijk helemaal niet naar de worstcasescenario's", aldus Luke Kemp, een van de wetenschappers van het Centre for the Study of Existential Risk in Cambridge.

In het rapport van Kemp en zijn collega's wordt gewaarschuwd voor het gevaar van een door het klimaat veroorzaakte toename van infectieziekten, en ook voor het gevaar van hongersnood, extreme weerrampen en conflicten over hulpbronnen.

Volgens de Wereld Meteorologische Organisatie is het aantal weer-gerelateerde rampen dat de wereld treft, de afgelopen 50 jaar vervijfvoudigd. Het aantal doden als gevolg van natuurrampen is echter sterk gedaald, dankzij betere vroegtijdige waarschuwingen en beter rampenbeheer.

Uit een studie van 2021, gepubliceerd in Lancet Planetary Health, blijkt bovendien dat elk jaar wereldwijd meer dan 5 miljoen mensen sterven als gevolg van extreem warme of koude omstandigheden. Maar terwijl het aantal stergevallen die verband houden met koude afneemt, neemt het aantal hitte-gerelateerde sterfgevallen toe.