Ingezakte moreel Oekraïne: aantal deserteurs toegenomen in 2024
Uitgeputte en gefrustreerde Oekraïense soldaten verlaten massaal de frontlinie terwijl Rusland grote stukken grondgebied in het oosten van het land verovert.
In 2024 heeft Rusland 2700 vierkante kilometer gebied veroverd, tegenover 465 vierkante kilometer het jaar daarvoor, volgens het Amerikaanse denktank The Institute for the Study of War.
In de eerste 10 maanden van dit jaar hebben meer Oekraïense troepen hun posities verlaten dan in de twee jaren daarvoor in het conflict, meldt de Financial Times.
Sinds februari 2022 zijn in totaal 100.000 soldaten aangeklaagd voor desertie, volgens AP. In 2024 hebben aanklagers 60.000 nieuwe zaken geopend.
Een van de oorzaken van het hoge aantal deserteurs is het gebrek aan een roulatiesysteem dat soldaten aan het front de kans zou geven enkele weken van het front weg te zijn om zich op te laden, te trainen en hun uitrusting te repareren.
Gebrek aan materieel werd genoemd als een andere reden voor de ontmoediging en kwetsbaarheid onder de Oekraïense troepen.
Honderden troepen van de Oekraïense 123e Brigade verlieten hun posities in de oostelijke stad Voehledar om in de regio Mykolajiv te demonstreren met de eis voor meer middelen.
"We kwamen [in Voehledar] aan met alleen automatische geweren. Ze zeiden dat er 150 tanks zouden zijn, maar er waren er 20 … en helemaal niets om ons dekking te geven", vertelde een officier van 123e Brigade aan de Financial Times op voorwaarde anoniem te blijven.
Na bijna drie jaar oorlog is het moreel laag en wordt het steeds moeilijker om Oekraïense mannen te vinden die bereid zijn mee te vechten.
Dmytro Lytvyn, communicatieadviseur van de Oekraïense president Zelensky, reageerde sceptisch op het voorstel van de VS om de dienstplichtleeftijd te verlagen naar 18 jaar.
"Dat is zinloos", zei hij, "aangezien het materieel dat eerder is toegezegd niet op tijd aankomt", bericht Newsweek.
"Oekraïne heeft door deze vertragingen een tekort aan wapens om de reeds gemobiliseerde soldaten uit te rusten", zei Lytvyn.
Oekraïne heeft de stad Voehledar in het oosten aan Rusland verloren als gevolg van desertie, verklaarde een anonieme officier van de Oekraïense 72e Brigade tegenover AP.
De anoniem gebleven officier van de 123e Brigade zei tegen de Financial Times: "Voehledar had geen enkel nut" en merkte op dat de stad vorig jaar al met de grond gelijk was gemaakt.
"Ze sturen ze de dood in, in plaats van ze te laten herstellen en rusten", zei hij, doelend op de soldaten die naar de verwoeste stad waren gestuurd om die te verdedigen.
Deserteurs kunnen tot 12 jaar gevangenisstraf krijgen als ze schuldig worden bevonden, maar de regels worden flexibeler nu het aantal deserties toeneemt.
Ruslands strategie om zijn eigen tekort aan mankracht aan te vullen met mogelijk tot wel 12.000 Noord-Koreaanse soldaten, die volgens president Zelensky "kanonnenvoer" zijn, heeft ook alarmbellen doen rinkelen.
Om deserteurs te stimuleren terug te keren naar het front, heeft het Oekraïense parlement besloten om aanklachten tegen eerste overtreders te schrappen, mits zij terugkeren naar hun eenheid.
Daarnaast wordt er streng opgetreden tegen gedwongen dienstplicht, waarbij burgers in hun dagelijkse activiteiten worden overvallen en onder dwang naar de oorlog worden gestuurd.
De Oekraïense minister van Defensie Rustem Umerov heeft beloofd een einde te maken aan de gedwongen dienstplicht, inclusief de zogenaamde 'busificatie', waarbij burgers die geen vrijstellingsbewijs kunnen overleggen meteen met bussen naar het front worden gestuurd.
Om de dienstplicht minder als een straf te laten aanvoelen, zei Umerov dat troepen "een keuze" zullen krijgen wat betreft hun eenheid en de functie die ze vervullen binnen de oorlogsvoering.