Overgewicht en Covid-19: wat is het verband?

Covid-19-patiënten met ernstige symptomen zijn vaak mensen met overgewicht. Tot nu toe was er geen duidelijke verklaring voor dit verschijnsel, maar onderzoekers van Stanford University hebben een reden gevonden waarom lichaamsvet en Covid-19 zo slecht met elkaar samengaan.

Tracey McLaughlin en Catherine Blish van het geneeskundig onderzoeksinstituut aan Stanford University zeggen dat het virus zich 'verstopt' in lichaamsvet. Door zich daar schuil te houden, weet het de immunologische reactie van het lichaam te ontwijken.

Uit het onderzoek bleek dat het virus in de lichamen van ernstig zieke Covid-19-patiënten met overgewicht een verborgen reservoir in hun vetweefsel had gecreëerd. Als zodanig maakten de vetcellen het moeilijker voor hun lichaam om terug te vechten.

Binnen vetweefsel kan het virus het immuunsysteem omzeilen omdat deze daar meestal niet werkt. Hoe meer gewicht een persoon heeft, hoe meer schuilplaatsen het virus kan vinden.

In lekentermen zegt de studie dat lichaamsvet fungeert als een 'vakantiebestemming' of 'oase' voor het coronavirus.

Uit de studie van de Stanford University bleek ook dat het virus nauwelijks ontstekingsreacties in de vetcellen veroorzaakte maar juist wel schade aanrichtte in aangrenzende cellen. Bovendien is het vaak zo dat de ontstekingsreactie, de manier waarop cellen reageren op indringers, schadelijker is dan de infectie zelf.

Dokter Philipp Scherer van UT Southwestern, een specialist in celbiologie, legt dit aan The New York Times uit met een zin die verwijst naar de Amerikaanse uitdrukking: "What happens in Vegas, stays in Vegas."
In tegenstelling tot het vakantieoord Las Vegas, waar je zogezegd allerlei zonden kan begaan zonder dat men daar thuis vanaf hoeft te weten, heeft de 'vakantie' van Covid-19 in onze vetcellen wel degelijk gevolgen voor de rest van het lichaam: "Wat in vet gebeurt, blijft niet in vet. Het tast ook de aangrenzende weefsels aan," zegt hij.

"Als je echt zwaarlijvig bent, is vet het grootste orgaan in je lichaam", voegt Dr. Kass, hoogleraar cardiologie van Johns Hopkins University, daaraan toe. Wat er in de vetcellen gebeurt, heeft enorme gevolgen voor de rest van het lichaam.

De studie van Stanford University laat eveneens zien dat het coronavirus een verbluffend vermogen heeft om elk deel van het lichaam te bereiken. Het gaat veel verder dan alleen de luchtwegen.

(Afbeelding: Unsplash / CDC)

Deze conclusie bevestigt wat artsen al zagen tijdens de kritieke fases van de pandemie. Er werden toen sporen van het virus gevonden in veel verschillende organen van overleden patiënten.

Het onderzoek van McLaughlin en Blish geeft aan dat vaccins en behandelingen voor Covid-19 rekening moeten houden met het gewicht en de vetmassa van de patiënt.

De studie wijst op een hoger Covid-gerelateerd sterftecijfer onder mensen met overgewicht. Dit was in ziekenhuizen al te zien maar heeft nu dus ook een verklaring, waardoor we het in de toekomst beter kunnen behandelen.

Uit de studie blijkt ook dat mensen met obesitas en overgewicht meer kans hebben op 'long-Covid', een aandoening waarbij de symptomen van de ziekte nog lang aanhouden nadat de infectie voorbij is. Dit kan maanden duren.

Het risico van een ernstigere Covid-infectie komt bovenop de andere risico's die de wetenschap verbindt aan overgewicht. Het meedragen van extra kilo's zorgt voor extra druk op de longen en spieren. Daarnaast is er het risico van diabetes.

In veel landen, zoals de Verenigde Staten, kan overgewicht samengaan met een weigering zich te vaccineren. Daardoor is het risico extra groot dat een Covid-19-infectie uitgroeit tot ernstige ziekte of overlijden. Grote groepen in de VS kampen met deze combinatie van problemen.

De data van het Stanford-onderzoek laten een duidelijk verband zien tussen overgewicht en ernstige Covid-19, iets dat nodig is om het virus te begrijpen en te behandelen. Er is echter nog een lange weg te gaan. Sommige medicijnen hebben goede resultaten laten zien, maar niets is op dit moment definitief.