Verkiezingen: Herinner je je deze politieke bewegingen die uit het 'niets' heel groot werden?

Nederland heeft de afgelopen jaren verschillende nieuwe politieke partijen in de Tweede Kamer zien komen. Sommige zijn gebleven, terwijl andere na verloop van tijd weer verdwenen zijn.

Wat waren de standpunten van deze partijen, en waarom zijn sommigen van hen niet geslaagd? Laten we eens kijken naar een lijst van relatief nieuwe partijen in de Tweede Kamer die vanuit het 'niets' veel stemmen kregen.

Foto:  Sebastien le Derout / Unsplash

De LPF staat nog vers in het geheugen van veel Nederlanders gegrift. Deze partij ontstond in 2002 nadat Pim Fortuyn ruzie kreeg met de partij Leefbaar Nederland vanwege enkele controversiële uitspraken van Fortuyn in De Volkskrant. In korte tijd steeg Fortuyn als een komeet in de peilingen.

Foto: Omroep Brabant / YouTube

Op 6 mei 2002 werd Pim Fortuyn, de leider van de partij, vermoord. Ondanks deze ontzettend tragische gebeurtenis behaalde de LPF veel stemmen bij de verkiezingen. Na een indrukwekkende verkiezingsuitslag en een tumultueuze tijd in Den Haag leidden interne ruzies uiteindelijk tot de ondergang van deze partij.

In 2004 ontstonden er conflicten tussen VVD-kamerlid Geert Wilders en zijn partijleider, Jozias van Aartsen. Van Aartsen kon niet langer accepteren dat Wilders zijn eigen standpunten volgde op bepaalde kwesties. Daarop stapte Geert Wilders uit de VVD-fractie en ging hij alleen verder.

In 2006 richtte hij de PVV op. Sindsdien wist hij een aanzienlijke aanhang op te bouwen, vooral met standpunten over immigratie en multiculturalisme. De PVV regeerde zelfs even samen met de VVD en het CDA in een gedoogkabinet (2010-2012), maar nadat die bubbel uiteenspatte door Wilders' hard standpunt over de AOW, kwam de PVV nooit meer terug op zijn topniveau.

De oprichters van deze partij, Marianne Thieme, Ton Dekker en Lieke Keller, waren volgens NPO Kennis actief betrokken bij organisaties die zich inzetten voor dierenwelzijn, zoals Wakker Dier en Bont voor Dieren.  Op 28 oktober 2002 besloten ze een opvallende nieuwe politieke partij op te richten: de Partij voor de Dieren.

Marianne Thieme werd de eerste lijsttrekker van de partij en kreeg veel media-aandacht. In de eerste jaren slaagde de partij er niet in om zetels te behalen in de Tweede Kamer, Eerste Kamer of het Europees Parlement, maar in 2006 won de PvdD twee zetels in de Tweede Kamer. Marianne Thieme en Esther Ouwehand namen daar plaats.

Herinneren we ons deze nog? Trots op Nederland was een politieke partij opgericht in 2007 door voormalig VVD-politica Rita Verdonk. TON werd opgericht nadat Rita Verdonk een conflict had met de VVD-leiding en uit de partij stapte.

Trots op Nederland richtte zich op immigratie en integratie en behaalde bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2007 maar liefst 5 zetels. Na een periode van interne conflicten en dalende steun verliet Verdonk de politiek en verdween TON uit de Nederlandse politiek. De partij slaagde er niet in om blijvende invloed uit te oefenen.

Foto: Omroep West / YouTube

Voormalig PvdA'er Jan Nagel is een echte partij-beginner. Hij startte in 2001 Leefbaar Nederland (toen nog met Pim Fortuyn), in 2005 de 'Partij voor Rechtvaardigheid, Daadkracht en Vooruitgang' (PRDV), en in 2011 de ouderenpartij 50PLUS.

Foto: Telegraaf / YouTube

De motivatie achter de oprichting van de ouderenpartij was de zorg dat niemand op dat moment de belangen van senioren behartigde. En uiteraard waren er in verband met de vergrijzing behoorlijk wat zetels te halen.

Zowel de partij zelf als politieke analisten speculeerden dat 50PLUS mogelijk tussen de elf en veertien zetels zou kunnen behalen. Echter, bij de verkiezingen in 2017 slaagde de partij er slechts in om vier zetels te veroveren.

Foto: Arnaud Jaegers / Unsplash

In april 2020 trokken Kamerleden van 50PLUS hun steun in voor de voorzitter van het bestuur, Geert Dales. Dit leidde ertoe dat Henk Krol, de fractievoorzitter, zijn eigen politieke beweging oprichtte, genaamd de Partij voor de Toekomst. Op dit moment (2023) heeft 50PLUS geen vertegenwoordiging in de Tweede Kamer. In de Eerste Kamer heeft de partij één zetel.

Forum voor Democratie (FVD) werd op 25 september 2016 officieel geregistreerd als politieke partij. De kern van hun politieke programma omvat de invoering van verschillende vormen van directe democratie, zoals referenda en gekozen bestuurders, evenals het versterken en herwinnen van nationale soevereiniteit.

Thierry Baudet, de leider van de nieuwe partij, had succesvol campagne gevoerd met Forum als denktank in het referendum over het EU-Oekraïne-associatieverdrag in april 2016. Vanwege de aandacht die zijn anti-EU standpunt kreeg en de uitkomst van het referendum (een meerderheid tegen het EU-Oekraïneverdrag), had men hoge verwachtingen van deze nieuwkomer.

Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart 2021 behaalde FVD aanvankelijk acht zetels, maar na een afsplitsing in mei 2021 zijn er nog vijf zetels over. In de Eerste Kamer heeft de partij op dit moment twee zetels, en in het Europees Parlement heeft FVD één vertegenwoordiger.

In 2014 besloot Diederik Samsom, de fractieleider van de PvdA, twee leden van zijn fractie te verwijderen, namelijk Tunahan Kuzu en Selçuk Öztürk. Dit besluit volgde nadat de twee PvdA-leden weigerden een verklaring te ondertekenen waarin ze hun steun uitspraken voor het integratiebeleid van de minister van Sociale Zaken.

In reactie hierop besloten Kuzu en Öztürk om samen verder te gaan in de Tweede Kamer en hun eigen politieke partij op te richten: DENK. Het woord 'DENK' betekent in het Turks 'gelijkheid'. DENK zet zich in voor het bevorderen van respect voor alle burgers. De huidige politiek leider van de partij is Stephan van Baarle.

Foto: PowNews / YouTube

Na de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 heeft DENK drie zetels in de Tweede Kamer. De partij heeft momenteel geen zetels in de Eerste Kamer en het Europees Parlement.

Caroline van der Plas was oorspronkelijk lid van het CDA maar besloot haar lidmaatschap op te zeggen na de Provinciale Statenverkiezingen in 2019. Ze motiveerde deze stap door te stellen dat ze vond dat het CDA onvoldoende steun bood aan de agrarische sector.

Nadat ze teleurgesteld was geraakt in het CDA, sloeg ze in 2019 de handen ineen met Wim Groot Koerkamp en Henk Vermeer om de vereniging BoerBurgerBeweging (BBB) op te richten.

Afbeelding: WNL / YouTube

Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 behaalde BBB één zetel, en Caroline van der Plas werd aangesteld als fractievoorzitter in de Tweede Kamer. De grote klapper voor BBB volgde in maart 2023 met de Provinciale Statenverkiezingen: de partij was in vrijwel alle provincies de grote winnaar.

En toen kwam Pieter Omtzigt vanuit het CDA met zijn eigen partij. Nog voordat het Nieuw Sociaal Contract (NSC) een partijprogramma had, stond het al hoog in de peilingen voor de parlementsverkiezingen van november 2023. Zou Omtzigt de belofte waar kunnen maken?