Light frisdrank met suikervervangers helpt niet bij afvallen

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zijn niet-suikerhoudende zoetstoffen geen goede keuze voor mensen die hun gewicht willen beheersen of hun kans op aandoeningen zoals diabetes of hart- en vaatziekten willen verkleinen. De WHO heeft nieuwe richtlijnen uitgebracht waarin ze afraadt om deze zoetstoffen te gebruiken.

Deze aanbeveling van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft betrekking op alle soorten zoetstoffen die geen suikers zijn, zowel kunstmatige als natuurlijke. Dit zijn bijvoorbeeld aspartaam, stevia, sucralose en cyclamaten.

Uit onderzoek bij volwassenen is gebleken dat deze zoetstoffen op de lange termijn schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid. De WHO ontdekte dat mensen die deze zoetstoffen gebruikten een grotere kans hadden op diabetes type 2, hart- en vaatziekten en vroegtijdig te overlijden.

De richtlijnen van de WHO raden aan om caloriearme zoetstoffen te vermijden, maar ze raden niet aan om ze te vervangen door suiker. "Dit moet niet worden geïnterpreteerd als een indicatie dat suikerinname niet relevant zou zijn voor gewichtsbeheersing", verklaarde voedingsonderzoeker Ian Johnson aan CNN.

Foto: Artem Beliaikin / Unsplash

Hoewel onderzoeken suggereren dat het vervangen van suiker door zoetstoffen op de korte termijn gewichtsverlies kan veroorzaken, zegt de WHO dat, omdat gewichtsverlies op de lange termijn moet worden volgehouden, caloriearme zoetstoffen geen goed alternatief zijn voor suiker.

De WHO baseerde zich op een onderzoek dat 10 jaar lang het gebruik van alternatieve zoetstoffen bij mensen onderzocht. Dit onderzoek toonde aan dat deze mensen een hoger risico liepen op diabetes type 2, hartproblemen en dood door normale oorzaken. Het gebruik van deze zoetstoffen veroorzaakte echter geen toename van kanker.

De WHO haalt drie onderzoeken aan die een 25% hoger risico op te vroege geboorte vonden bij een hogere inname van zoetstoffen tijdens de zwangerschap. Kleinere onderzoeken gaven ook aan dat een hoog verbruik van zoetstoffen tijdens de zwangerschap gerelateerd was aan meer astma, allergieën en een lagere cognitieve functie bij de nakomelingen, maar het bewijs hiervoor is heel beperkt.

De WHO redeneert dat, omdat deze zoetstoffen niet effectief blijken te zijn om af te vallen en omdat ze geen voedingswaarde hebben en enkele risico's met zich meebrengen, je ze beter kunt vermijden.

De WHO zegt dat deze informatie erg belangrijk is omdat overgewicht een groeiend probleem is en de gezondheid van miljarden mensen in gevaar brengt. In 2016 waren meer dan 1,9 miljard volwassenen te zwaar en 600 miljoen zwaarlijvig. In 2017 leidde overgewicht tot 4 miljoen doden.

"Mensen moeten andere mogelijkheden overwegen om de inname van vrije suikers te verminderen, zoals het consumeren van voedsel met van nature voorkomende suikers, zoals fruit, of ongezoet voedsel en dranken", zegt Francesco Branca, directeur van de WHO op het gebied van voeding en voedselveiligheid. "Mensen zouden de zoetigheid van hun voeding moeten verlagen om hun gezondheid te verbeteren, van jongs af aan".

Diëtist en voedingsdeskundige Stephanie McBurnett vertelde de New York Times dat ze niet verrast was door de bevindingen van de WHO. Dat komt volgens haar doordat zowel suiker als zoetstoffen bewerkte voedingsmiddelen zijn. "Als je kijkt naar de oorzaken van chronische ziekten zoals hartaandoeningen, diabetes en obesitas, is suiker niet noodzakelijk de enige factor".

De aanbeveling om deze zoetstoffen te vermijden geldt niet voor diabetici, omdat zij niet betrokken waren bij de onderzoeken. De nieuwe richtlijnen van de WHO gelden ook niet voor producten die niet voor voeding bestemd zijn, zoals tandpasta. Van stevia is bijvoorbeeld aangetoond dat het de gezondheid van het gebit ondersteunt.

De brancheorganisatie die fabrikanten van zoetstoffen vertegenwoordigt, bekritiseerde het advies van de WHO. "Caloriearme zoetstoffen blijven een nuttig hulpmiddel bij het beheersen van obesitas, diabetes en tandziekten", zei de organisatie in een verklaring. "Ze bieden consumenten een alternatief om hun suiker- en calorie-inname te verminderen met de vertrouwde zoete smaak".

Hoewel de bevindingen van de WHO op grote schaal openbaar zijn gemaakt, zegt de organisatie dat de aanbevelingen als gevolg van verder onderzoek kunnen veranderen en beïnvloed kunnen worden door de complexe patronen in het gebruik van zoetstoffen. Maar voor nu suggereert het beste beschikbare bewijs dat het niet genoeg is om echte suiker in te ruilen voor een calorievrije vervanger om af te vallen.

Uit een recent onderzoek, verschenen in Nature, bleek dat de zoetstof erythritol samenhangt met bloedstolling, beroerte, hartaanval en vroegtijdig overlijden. Mensen met hoge concentraties van de zoetstof in hun bloed hadden twee keer zoveel kans op een hartaanval of beroerte, aldus het onderzoek.

Het is moeilijk om van deze zogenaamde zoetigheidverslaving af te kicken, maar Lisa Drayer, voedingsdeskundige en schrijfster van 'The Beauty Diet', gaf CNN wat tips over hoe je een dieet omarmt dat niet zo zoet is.

Van brood tot sauzen en specerijen, je consumeert vaak zoetstoffen zonder het te weten. Controleer de etiketten, want sommige pastasauzen kunnen tot drie theelepels suiker per portie bevatten en sommige vetarme sladressings kunnen meer dan twee theelepels per portie bevatten.

Shakespeare schreef ooit dat een roos met een andere naam net zo zoet zou ruiken. Dat geldt ook voor suiker. Naast alle caloriearme zoetstoffen kan suiker worden verhuld zijn in termen als: agave, maïszoetstof, maïssiroop, dextrose, verdampt rietsap, fructose, vruchtensapconcentraat, glucose, lactose, moutsiroop, maltose, melasse, sacharose en trehalose.

Hoewel ze lekker zijn, kunnen gezoete dranken zoals energiedrankjes, frisdrank, sportdrankjes en sappen bomvol zitten met ongezonde suiker of zoetstoffen. Pas ook op met koffiedrankjes, want sommige gearomatiseerde lattes bevatten evenveel suiker of meer dan een blikje frisdrank. Als alternatief kun je water op smaak brengen met fruit of kruidenthee.

Je hoeft jezelf niet te 'belonen' met zoetigheid na een hartige maaltijd. WHO-expert Branca vertelde CNN dat het vooral voor ouders belangrijk is om die cyclus met hun jonge kinderen te doorbreken.

Het goede nieuws is dat fruit voedzaam en lekker is! Als je meer wilt dan een gewoon stuk fruit, raadt Drayer aan om wat pit toe te voegen door ze te gebruiken voor gezonde desserts zoals met kaneel gebakken appels of gegrilde perziken.