Waarom vapen weleens verboden kan worden - ook in Nederland

Op 1 oktober 2023 werden alle smaken voor e-sigaretten, zoals banaan, sinaasappel en biscuit, definitief uit de handel genomen. Volgens de NOS mogen sigaretvloeistoffen en e-sigaretten alleen nog naar tabak smaken.

Dit verbod geldt voor zowel navulvloeistoffen als voorgevulde e-sigaretten en wegwerpvapes. Vanaf 2025 mogen e-sigaretten zonder smaak niet meer worden verkocht in supermarkten en gemakszaken, enkel nog in speciaalzaken.

Foto: E-Liquids UK / Unsplash

RTL laat zien met een voorbeeld waarom vapen slecht kan zijn. Tieme van der Heijden (19) uit Eindhoven, die eerder dacht dat vapen onschadelijk was, belandde vorig jaar in het ziekenhuis met ernstige longproblemen.

Foto: CDC / Unsplash

Hij vertelde aan RTL dat het voelt alsof hij constant in zijn middenrif geschopt wordt. Ook snakte hij de hele dag naar adem.

Foto: Annie Spratt / Unsplash

Zoals het RIVM meldt op zijn website, bevat de damp van een e-sigaret "net als tabaksrook schadelijke stoffen zoals nicotine, propyleenglycol, glycerol en aldehyden. Het inademen van deze stoffen kan de luchtwegen irriteren of beschadigen."

Daarnaast, zegt het RIVM, kan vapen hartkloppingen veroorzaken "en  heeft de gebruiker een verhoogde kans op k a n k e r."

Experts zeggen dat in verschillende landen het vapen zijn hoogtepunt heeft bereikt en dat dat een groot probleem voor de volksgezondheid kan zijn.

Eén van hen is David Hammond, een professor in de volksgezondheid aan de Universiteit van Waterloo in Canada. Hij sprak met CBC News over mogelijke oplossingen voor het e-sigaret-probleem in Canada.

Hammond wees in zijn interview op de nieuwe bevindingen van Health Canada, waaruit blijkt dat Canada één van 's werelds hoogste percentages tienergebruik van e-sigaretten heeft, met name op het gebied van dagelijks vapen.

Hammond merkte op: "Het dagelijks vapen heeft een historisch niveau bereikt". Hij voegde eraan toe dat dit een probleem is dat op de lange termijn aangepakt moet worden. "Dit is niet slechts een voorbijgaande trend."

Volgens CBC News is het aantal tieners dat e-sigaretten gebruikt hoger dan in 2016-2017. Uit overheidsgegevens blijkt dat 10% van de tieners in de afgelopen 30 dagen had gevapet. Deze cijfers zijn aanzienlijk toegenomen volgens de nieuwste versie Canadese Student-enquête van Health Canada.

Het onderzoek omvatte interviews met 61.096 tieners, variërend van de 1e tot en met de 6e klas van de middelbare school. Het liet zien dat 29% van hen had geëxperimenteerd met vapen, zowel met als zonder nicotine. Dit onderzoek vond plaats gedurende de periode van september 2001 tot juni 2022.

Sommige cijfers uit het onderzoek kunnen als veelbelovend worden aangemerkt. Het percentage experimenterende jongeren was lager dan het voorgaande jaar, toen 34% van de tieners in dezelfde leeftijdsgroepen een e-sigaret probeerde - zowel met als zonder nicotine.

In de enquête van 2020-2021 gaf 17% van de tieners aan dat ze in de 30 dagen voorafgaand aan de peiling hadden gevapet. Dit cijfer vertoonde eveneens een daling ten opzichte van de resultaten van 2018-2019, toen 20% van de studenten dit had gedaan. Zou dat betekenen dat het vapen alweer in populariteit aan het dalen is?

Volgens het onderzoek hadden oudere tieners in de 4e tot en met 6e klas de afgelopen 30 dagen vaker een vaping-apparaat gebruikt (24%). Slechts 10% van de leerlingen in de 2e en 3e klas gaven hetzelfde antwoord.

Interessant genoeg was het percentage studenten dat e-sigaretten gebruikte hoger onder vrouwelijke leerlingen (19%) en onder adolescenten die zich identificeerden als transgender of genderdivers (in totaal 18%).

Hoewel de cijfers op het eerste gezicht niet alarmerend lijken, uiten sommige deskundigen hun zorgen. De afname in het aantal tieners dat vapet kan slechts van korte duur zijn. De trends wijzen op een mogelijke toename in de toekomst.

"De prijzen [van e-sigaretten] zijn aan het begin van de COVID-19-pandemie licht gedaald", legt kinderarts Dr. Nicholas Chadi uit aan Global News.

Net als in Nederland en België waren er in Canada regels die jongeren beletten om samen te komen. Daardoor hadden ze minder mogelijkheden om met e-sigaretten in aanraking te komen. Inmiddels komen ze weer veel vaker samen, merkt Dr. Chadi op.

"Die beperkingen en regels zijn er niet meer. Het lag in de lijn der verwachtingen dat we daarna een kleine stijging zouden zien", zegt Dr. Chandi.

De Canadian Cancer Society uit ook bezorgdheid over een mogelijke toename van het vapen. Rob Cunningham, woordvoerder van de vereniging, zei dat het huidige percentage nog steeds als "extreem hoog" wordt beschouwd, ook al was het even gedaald.

Cunningham vertelde Global News: "Deze gegevens zijn buitengewoon verontrustend, vooral omdat Canada het hoogste percentage tienergebruik van e-sigaretten kent, met name op het gebied van dagelijks gebruik."

Als veel tieners beginnen met vapen en het ernstige gevolgen heeft voor hun gezondheid, zou de overheid dan in moeten grijpen? Een sigarettenverbod is er ook nooit gekomen, maar in verschillende landen, zoals Canada, denkt men serieus na over een beperking van de beschikbaarheid van vape-apparaten.