Wat de Russische regering zegt over Oekraïne: Poetins argumenten voor de invasie

Elke oorlog heeft minstens twee kanten. De visie van het Westen lijkt duidelijk genoeg: Oekraïne als soevereine staat verdedigen nadat een autocratisch regime het heeft aangevallen. Maar wat zijn de argumenten van Vladimir Poetin en de Russische bevolking die hem steunt?

Het is niet te ontkennen dat Rusland en Oekraïne sterke historische en culturele banden delen. Beide hedendaagse landen hebben een lange geschiedenis samen, en ze maakten meer dan eens technisch deel uit van dezelfde staat, zoals het Kievse Rijk, het Russische Rijk, en de Sovjet-Unie.

Afbeelding: Nico Smit / Unsplash

Nadat Oekraïne in 1991 onafhankelijk werd, volgend op de ontbinding van de Sovjet-Unie, is het land meer naar Europa toegegroeid. Dit is volgens Poetin en conservatieve Russen een vorm van verraad, want zij hebben Oekraïne en Rusland altijd als deel van een groter geheel gezien.

Enkele uren voorafgaand aan de invasie rechtvaardigde de Russische president Vladimir Poetin zijn redenen om Oekraïne de oorlog te verklaren als onderdeel van een proces van "demilitarisering en denazificatie."

Degenen die de Oekraïense regering ervan beschuldigen banden te hebben met gevaarlijke extremistische groepen, noemen onder meer het Azovbataljon als voorbeeld. Deze neonazistische vrijwilligersmilitie uit Marioepol is opgenomen in de Oekraïense Nationale Garde en wordt gefinancierd door het ministerie van Binnenlandse Zaken.

De nazi-invloed van het Azovbataljon, dat begon als een groep voetbalextremisten van FC Metalist Kharkiv, is te zien aan zijn embleem. Het toont een 'Wolfsangel', een runeachtig symbool dat veel gebruikt werd door diverse militaire eenheden van nazi-Duitsland en door neonazistische groepen over de hele wereld.

Afbeelding: leden van het Azovbataljon poseren met de vroegere vlag van de eenheid.

Tijdens zijn speech over de aanval verwees Poetin meermalen naar de Tweede Wereldoorlog als referentiepunt voor de huidige militaire operatie: de invasie van Oekraïne zou een voortzetting zijn van de Grote Patriottische Oorlog tegen Hitler en het fascisme.

Nostalgie naar het oude Sovjetimperium speelt eveneens een rol bij de militaire acties die Rusland in Oekraïne heeft ondernomen. Dat was ook zo in andere gebieden, zoals Tsjetsjenië.

Het verlies van macht en relevantie dat de ontbinding van de Sovjet-Unie met zich meebracht, lijkt een algemeen trauma voor het Russische volk te zijn, vooral als je ziet hoe stormachtig de jaren ná de Sovjet-Unie voor Rusland zijn geweest.

Zoals James Hershberg, kenner op het gebied van de Koude Oorlog, betoogde in het blad Foreign Policy, ziet Poetin de ineenstorting van de Sovjet-Unie als "een echte tragedie" en "de grootste politieke catastrofe" van de 20e eeuw.

Een ander argument van Poetin is dat hij zich bedreigd en geprovoceerd voelt door de strategie van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) in Europa. Deze alliantie is destijds opgezet als een front tegen de Sovjet-Unie en wordt door Rusland nog steeds als een vijand gezien.

De NAVO zou, ondanks protest van Rusland, proberen Oekraïne binnen zijn grenzen te krijgen als NAVO-lid. En Poetin wil absoluut voorkomen dat er militaire bases van een potentiële vijand aan zijn grenzen komen.

Sommigen hebben Poetins speciale militaire operaties in Oekraïne vergeleken met de Cuba-crisis in 1962, toen de VS bijna in oorlog raakten met de Sovjet-Unie vanwege Russische kernraketten in Cuba, dicht bij Amerikaans grondgebied. De raketten werden uiteindelijk verwijderd.

Mensen die deze gedachtegang volgen, zeggen: als Kennedy meende dat de veiligheid van de VS in gevaar was en er op aanstuurde dat Chroesjtsjov de raketten uit Cuba verwijderde, waarom zou Poetin dan niet van de NAVO eisen dat deze weg blijft uit Oekraïne?

Overigens heeft Oekraïne na het begin van de oorlog verklaard dat het niet aan de NAVO zou deelnemen.

Poetins beleid wordt door anderen getypeerd als een expansionistische drang die zou kunnen voortkomen uit de ideeën van Aleksandr Doegin, een ultranationalistische denker die door de BBC beschreven wordt als "Poetins Raspoetin."

Afbeelding: Fars Media Corporation, Wikimedia

Doegin wil een Euraziatisch imperium dat veel groter is dan Rusland, als tegenwicht tegen de Verenigde Staten. Hij droomt van een blok van naties, verenigd door christelijke (en anti-lgbtq) waarden, dat zich uitstrekt over verschillende Europese en Aziatische landen.

Ook patriarch Kirill van Moskou, leider van de Russisch-orthodoxe Kerk, heeft de Oekraïense invasie gerechtvaardigd als een oorlog "tegen het kwaad" van geperverteerde westerse waarden. De patriarch wees daarbij vooral op de "gay pride."

Delia Gallagher, correspondente van CNN in het Vaticaan, schrijft dat Kirill de aanval van Rusland op Oekraïne beschouwt als "een fundamentele afwijzing van de zogenaamde waarden die vandaag de dag geboden worden door hen die aanspraak maken op de wereldmacht." Met andere woorden: het Westen.

Een ander argument dat als 'pro-Russisch' wordt bekritiseerd, is het gelijkstellen van de vermeende oorlogsmisdaden door Russische troepen, zoals de burgerdoden in Boetsja, met de acties van de Oekraïners.

Er wordt bijvoorbeeld gewezen naar video's waarop te zien is hoe gevangen genomen Russische soldaten worden geëxecuteerd.

Poetins argumenten worden voortdurend gedeeld door de eenstemmige Russische media. Betekent dit dat de Russische bevolking de oorlog steunt? Het is moeilijk te zeggen. Wat we meekrijgen uit Rusland loopt uiteen van de mensen die de Z tentoonstellen ter ondersteuning van Poetin tot degenen die in de gevangenis zitten omdat ze tegen de invasie protesteerden.

Afbeelding: Artem Beliaikin / Unsplash

Er wordt vaak gezegd dat de goedkeuring voor Poetin in de peilingen nog nooit tot onder de 60% is gedaald. De invasie in Oekraïne lijkt daarin geen verandering teweeg te brengen, want eind maart meldde Forbes een steun van 83% van de Russische bevolking.

Poetins aanhangers zeggen dat je hem niet als dictator kunt bestempelen, aangezien hij door zo veel Russen gesteund wordt.

Het is echter belangrijk erop te wijzen dat de Russische oppositie tijdens verkiezingen nauwelijks dezelfde mogelijkheden heeft om een campagne te voeren als het regeringsgezinde kamp.

Niet iedereen houdt zich in als het gaat om weerstand tegen de oorlog. De Russische oligarch Oleg Tinkov lanceerde een tirade op Instagram waarin hij beweerde dat 90% van de Russen tegen de "krankzinnige oorlog" is en dat "er in alle landen ongeveer 10% idioten zijn."

Na publicatie van deze post liet Tinkov weten dat hij werd bedreigd door de overheid. Onder druk van nationalisatie van zijn bank werd Tinkov gedwongen om 35% van zijn aandeel in TCS Group Holdings, dat Tinkoff Bank bezit, te verkopen aan een naaste bondgenoot van Poetin.

De bankier zit momenteel ondergedoken, naar eigen zeggen omdat hij bang is vermoord te worden.

In oorlogstijd moet je er altijd van uitgaan dat er van beide kanten propaganda en verkeerde informatie komt. Het kan belangrijk zijn om te weten wat men aan de 'andere kant' zegt over de oorlog. Misschien maakt het begrip van Poetins gedachtegang de weg vrij voor een groter doel: een einde aan het geweld.